Onderzoekers van de Lund Universiteit in Zweden zijn erin geslaagd de mobiliteit en het tastgevoel bij ratten na een beroerte te herstellen door menselijke huidcellen te herprogrammeren tot zenuwcellen die vervolgens in de hersenen van de dieren werden getransplanteerd. De studie is recent gepubliceerd in het tijdschrift PNAS.
“Zes maanden na de transplantatie konden we zien hoe de nieuwe cellen de schade hadden hersteld die door een beroerte in de hersenen van de ratten was veroorzaakt”, zegt professor Zaal Kokaia, die samen met professor Olle Lindvall en onderzoeker Sara Palma-Tortosa aan de Afdeling Neurologie achter de studie staat.
Verschillende eerdere studies van het Lund team en anderen hebben aangetoond dat het mogelijk is om zenuwcellen afkomstig van menselijke stamcellen of van opnieuw geprogrammeerde cellen te transplanteren in hersenen van ratten die zijn getroffen door een beroerte. Het was echter niet bekend of de getransplanteerde cellen op de juiste manier verbindingen in de hersenen van de rat kunnen vormen op een manier die de normale beweging en het gevoel herstellen.
“We hebben tracking technieken, elektronenmicroscopie en andere methoden gebruikt, zoals licht om de activiteit in de getransplanteerde cellen uit te schakelen, om te laten zien dat ze echt correct de beschadigde zenuwcircuits hebben hersteld. We hebben kunnen zien dat de vezels van de getransplanteerde cellen naar de andere kant van de hersenen zijn gegroeid, de kant waar we geen cellen hebben getransplanteerd en zo verbindingen hebben gemaakt. Geen enkele eerdere studie heeft dit aangetoond ”, zegt Zaal Kokaia die, hoewel hij en collega Olle Lindvall al tientallen jaren hersenen bestuderen, verrast is door de resultaten.
“Het is opmerkelijk om te ontdekken dat het in feite mogelijk is om beschadigde hersenen en verloren zenuwverbindingen te herstellen. De studie geeft de hoop dat het in de toekomst mogelijk zou kunnen zijn om dode cellen te vervangen door nieuwe gezonde zenuwcellen, ook bij patiënten na een beroerte, ook al is er nog een lange weg te gaan”, zegt Olle Lindvall.
De onderzoekers hebben menselijke huidcellen gebruikt die in het laboratorium zijn geherprogrammeerd om tot zenuwcellen uit te groeien. Vervolgens werden ze getransplanteerd in de hersenschors van ratten, in het deel van de hersenen dat na een beroerte meestal wordt beschadigd. Nu gaan de onderzoekers verder onderzoek doen.
‘We willen meer weten over hoe de getransplanteerde cellen de tegenoverliggende hersenhelft beïnvloeden. We willen ook nader bekijken hoe een transplantatie intellectuele functies zoals het geheugen beïnvloedt. Daarnaast bestuderen we mogelijke bijwerkingen. Veiligheid is natuurlijk uiterst belangrijk voor celtransplantatie als het in de toekomst klinisch zou gebruikt worden ”, zegt Zaal Kokaia.
Vertaling: Andre Teirlinck