Bodemverlies als gevolg van afstromend water zou de komende 50 jaar wereldwijd sterk kunnen toenemen als gevolg van klimaatverandering en intensieve landteelt. Dat concludeert een internationaal team van onderzoekers onder leiding van de Universiteit van Basel, dat de resultaten van de modelberekening publiceerde in het wetenschappelijke tijdschrift PNAS.
Bodemerosie heeft verstrekkende gevolgen. Het resulteert bijvoorbeeld in een verlies van vruchtbare grond, verlaagt de landbouwproductiviteit en vormt daarmee een bedreiging voor de voedselvoorziening voor de wereldbevolking. Gebaseerd op een wereldwijd model, voorspelt de nieuwe studie nu hoe bodemverlies door watererosie waarschijnlijk zal veranderen tegen het jaar 2070.
Erosie is het proces waarbij bodem wordt meegesleept door wind en vooral door water. Intensief gebruik van landbouwgrond en landbouwmethoden die erosie verhogen, samen met ontbossing en overbegrazing, zijn verantwoordelijk voor het versnellen van het verlies van grond. Bovendien wordt verwacht dat klimaatverandering in sommige delen van de wereld de hoeveelheid neerslag die de bodem zal aantasten verder zal doen toenemen.
Drie scenario’s tegen het jaar 2070
De onderzoekers baseerden hun voorspellingen op drie scenario’s die ook worden gebruikt door het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). De scenario’s schetsen mogelijke ontwikkelingen in de 21ste eeuw op basis van verschillende sociaaleconomische postulaties.
Alle scenario’s, inclusief de effecten van klimaatverandering en veranderingen in landgebruik, voorspellen aanhoudende watererosie, ongeacht de klimaatomstandigheden in de meeste van de ongeveer 200 landen die in het onderzoek zijn opgenomen. Tegelijkertijd geven de resultaten aan dat klimaatverandering de belangrijkste factor is die leidt tot meer bodemerosie.
Afhankelijk van het scenario voorspellen de simulaties dat de bodemerosie tegen 2070 aanzienlijk zal toenemen, met 30% tot 66%, vergeleken met de cijfers van 2015. Als de landbouwpraktijken niet veranderen en er geen maatregelen worden genomen om de opwarming van de aarde te stoppen, voorspelt de studie dat er jaarlijks meer dan 28 miljard extra metrische ton grond verloren zal gaan. Dit is ongeveer tweederde meer dan de geschatte 43 miljard ton voor 2015.
Een roep om duurzame landteelt
De plaatsen die het meest kwetsbaar zijn voor een sterke toename van erosie, zijn tropische en subtropische landen met een laag tot middeninkomen. De auteurs zeggen dat het daarom van cruciaal belang zal zijn voor landen in het Zuiden om een breder gebruik van duurzame landbouwpraktijken te promoten.
“Bodemerosie kan worden beperkt door duurzame landontginning en het juiste beleid”, zegt dr. Pasquale Borrelli, een milieuwetenschapper van de Universiteit van Basel. “We hopen dat onze voorspellingen zullen helpen om de omvang van de dreiging van erosie te identificeren en beleidsmakers in staat zullen stellen effectieve maatregelen te ontwikkelen om de impact te verzachten.”
Onderzoekers van de Universiteit van Basel, Kangwon National University, het UK Centre for Ecology & Hydrology, het Joint Research Centre van de Europese Commissie en ETH Zürich droegen allemaal bij aan het onderzoek.
Studie: Pasquale Borrelli, David A. Robinson, Panos Panagos, Emanuele Lugato, Jae E. Yang, Christine Alewell, David Wuepper, Luca Montanarella, and Cristiano Ballabio
Land use and climate change impacts on global soil erosion by water (2015-2070)
PNAS (2020), doi: 10.1073/pnas.2001403117