Uit onderzoek gepubliceerd in het online tijdschrift BMJ Open Diabetes Research & Care blijkt dat een geboortegewicht van 2,5 kg of meer sterk samen hangt met het risico op het ontwikkelen van diabetes type 2 op volwassen leeftijd.
Het wordt geassocieerd met lagere circulerende niveaus van de groeifactor-1, of kortweg IGF-1, een hormoon vergelijkbaar met insuline dat de groei van kinderen en het energiemetabolisme bij volwassenen beïnvloedt.
Overtuigend bewijs geeft aan dat de vatbaarheid voor diabetes type 2 gedurende de levensloop gezamenlijk wordt bepaald door risicofactoren in zowel het vroege leven als tijdens de volwassenheid, aldus de onderzoekers.
Om erachter te komen of er mogelijk een verband is tussen circulerende IGF-1-spiegels bij volwassenen, geboortegewicht en het risico op het ontwikkelen van diabetes type 2, gebruikten de onderzoekers gegevens van 112.736 vrouwen en 68.354 mannen die deelnamen aan de UK Biobank studie.
De UK Biobank is een groot onderzoek van de populatie, dat tussen 2006 deelnemers rekruteerde tussen 37 en 73 jaar. Het volgt de mogelijke impact van genetische en leefstijl factoren op een breed scala aan veel voorkomende ziekten op middelbare en oudere leeftijd.
Bij de werving verstrekten de deelnemers sociale en demografische gegevens, evenals informatie over hun gebruikelijk dieet, levensstijl (rookstatus, alcoholgebruik, slaapduur en gebruikelijke fysieke activiteit), factoren in het vroege leven (geboortegewicht en roken door de moeder) en medische geschiedenis.
Ze leverden ook bloed-, urine- en speekselmonsters af en hun lengte, gewicht, body mass index (BMI), lichaamsomtrek (taille, heup en ledematen) en de dikte van de huidplooi werden gemeten.
Bloed werd gecontroleerd op IGF-1, cholesterol, triglyceriden en een indicator van ontsteking, C-reactief proteïne. En herhaalde metingen van IGF-1 waren beschikbaar bij 17.699 deelnemers. Informatie over de ontwikkeling van diabetes type 2 werd verkregen uit zelfrapportage, ziekenhuisgegevens en overlijdensaktes.
Over een gemiddelde periode van bijna 10 jaar ontwikkelden 3299 mensen diabetes type 2.
Deelnemers met lagere niveaus van IGF-1 waren meestal ouder en woonden eerder in een gebied met achterstand. Ze hadden ook meer kans op levensstijl- en klinische risicofactoren voor diabetes.
Desalniettemin ontstond er een duidelijk omgekeerd verband tussen IGF-1-niveaus en type 2-diabetes: hoe lager het IGF-1-niveau, hoe hoger het risico op type 2-diabetes.
Maar geboortegewicht veranderde deze associatie aanzienlijk, hoewel alleen voor degenen met een gewicht van 2,5 kg of meer bij de geboorte, en alleen bij mannen.
Vergeleken met die in de laagste 20% van IGF-1-niveaus, was de kans op diabetes type 2 14% lager voor diegenen in de op een na laagste 20%, en tot 36% lager voor diegenen in de hoogste 20% van IGF-1 niveaus zaten.
De bevindingen bleven duidelijk ongeacht eventuele genetische aanleg voor geboortegewicht.
Dit is een observationeel onderzoek en kan als zodanig geen oorzaak vaststellen. Evenmin was er informatie over of de geboorten te vroeg of voldragen waren, of over etniciteit – factoren die mogelijk van invloed zijn, zeggen de onderzoekers.
Niettemin komen hun bevindingen overeen met die van andere epidemiologische onderzoeken, merken ze op. “Onze bevindingen benadrukken het belang van risicofactoren in het vroege leven bij de ontwikkeling van de levensloop preventiestrategieën die gericht zijn op IGF-1 en [diabetes type 2]”, concluderen ze.
Vertaling: Andre Teirlinck