Drie op de vier overlevenden van sepsis ervaren nieuwe geheugenproblemen, psychische stoornissen of fysieke diagnoses. Dit geldt ook voor meer dan de helft van de sepsis-overlevenden jonger dan 40 jaar op het moment van ontslag uit het ziekenhuis. Dit zijn slechts twee van de bevindingen van een retrospectieve analyse van geanonimiseerde gegevens over gezondheidsclaims, uitgevoerd door een team van onderzoekers van Charité – Universitätsmedizin Berlin, Jena University Hospital en het onderzoeksinstituut van de Local Health Care Funds (AOK). De studie, die de frequentie en kosten van postepsis morbiditeit onderzoekt, is gepubliceerd in JAMA Network Open*.
De term ‘sepsis’ verwijst naar gevaarlijke orgaandysfunctie veroorzaakt door een overdreven immuunrespons op infectie. Sepsis is een levensbedreigende medische noodsituatie die ontstaat wanneer de reactie van het lichaam op een infectie uitgebreide weefselbeschadiging veroorzaakt, waardoor organen zoals de nieren of de lever niet goed kunnen functioneren. Wereldwijd is sepsis de belangrijkste doodsoorzaak in verband met infectie. In Duitse ziekenhuizen worden elk jaar in totaal 320.000 gevallen van sepsis behandeld. De mortaliteit in het ziekenhuis is alarmerend hoog, ongeveer 25 procent. Volgens recente onderzoeken ontwikkelt de meerderheid van de patiënten met ernstige COVID-19 ook sepsis.
Bevindingen verkregen door het Center for Sepsis Control and Care (CSCC) van het Jena University Hospital (UKJ) zijn cruciaal geweest bij het bevorderen van samenwerkingen die patiëntgericht basisonderzoek combineren met klinisch onderzoek op het gebied van sepsis. Andere onderzoeksinteresses omvatten revalidatie en de lange termijn gevolgen van ernstige ziekten. Een interdisciplinair post-COVID centrum is momenteel in ontwikkeling. De huidige studie naar sepsis gerelateerde morbiditeit, risicofactoren, behandeling en kosten is het resultaat van een samenwerking tussen de UKJ en Charité, gefinancierd via het Duitse Innovatiefonds (Innovationsfonds) van het Federaal Gemengd Comité. Voor dit onderzoek werkten de twee partners ook samen met WIdO, het onderzoeksinstituut van AOK.
Het onderzoeksteam had toegang tot de geanonimiseerde gezondheidsgegevens van meer dan 23 miljoen mensen die tussen 2008 en 2017 verzekerd waren bij de Duitse zorgverzekeraar AOK. De onderzoekers identificeerden 159.684 personen van 15 jaar of ouder die in 2013 of 2014 met sepsis in het ziekenhuis waren opgenomen met behandeling op een normale of intensive care afdeling. Voor elk van deze patiënten verzamelden de onderzoekers gegevens over eerdere morbiditeiten en over nieuwe diagnoses die werden geregistreerd tijdens de drie jaar na sepsis. Ze registreerden ook alle relevante behandelings- en zorgbehoeften na de sepsis. “Als onderdeel van onze analyse hebben we gezocht naar nieuwe fysieke, psychologische en cognitieve stoornissen waarvan bekend is dat ze zich ontwikkelen als gevolg van sepsis, waaronder cardiovasculaire stoornissen, cognitieve en motorische stoornissen, vermoeidheid en depressie”, zegt projectleider Dr. Carolin Fleischmann- Struzek.
Drie van de vier overlevenden van sepsis kregen in het eerste jaar na ontslag een nieuwe diagnose; meer dan 30 procent van de sepsis overlevenden stierf tijdens deze periode. Onder jongere patiënten (jonger dan 40 jaar) was 56 procent van de mensen die post-sepsis complicaties ontwikkelden. Voortbordurend op de frequentie van gezondheidscomplicaties, benadrukt de laatste auteur van de studie, prof. dr. Christiane Hartog, onderzoeker in de gezondheidsdiensten bij Charité’s afdeling Anesthesiologie en Intensive Care Medicine: “De meerderheid van de overlevenden ervaart psychologische, cognitieve en fysieke symptomen. Het feit dat deze vaak samen voorkomen, maakt de impact alleen maar groter. Verrassend genoeg lijkt er weinig verschil te zijn tussen personen bij wie de sepsis minder ernstig was en personen die intensieve zorg nodig hadden. Deze bevinding kan in het bijzonder relevant zijn voor personen met het post-COVID-syndroom.
De onderzoeker analyseerde ook de kosten in verband met klinische en poliklinische behandelingen, revalidatie, behandelingen zoals fysieke of ergotherapie en medicijnen. De gemiddelde behandelingskosten bedroegen in totaal € 29.000 voor de eerste drie jaar na ontslag. Dit totaal omvatte nood- en transportkosten, medische benodigdheden, zorgkosten en indirecte kosten zoals ziekteverzuim. Meer dan 30 procent van de overlevenden van sepsis was voor het eerst afhankelijk van verpleegkundige zorg tijdens het eerste jaar na ontslag uit het ziekenhuis, terwijl 13 procent van de overlevenden van ernstige sepsis voor het eerst afhankelijk was van residentiële zorg. Ook constateren de onderzoekers het gebrek aan adequate nazorg. Slechts 5 procent van de sepsis overlevenden werd ontslagen in klinische revalidatiecentra. “De impact van sepsis is enorm en duurt jaren – en wordt gevoeld door overlevenden, hun families en het gezondheidszorgsysteem”, zegt dr. Fleischmann-Struzek. “Daarom hebben we specifieke zorgconcepten nodig voor de follow-up na sepsis .”
Fleischmann-Struzek C et al. Epidemiology and Costs of Postsepsis Morbidity, Nursing Care Dependency, and Mortality in Germany, 2013 to 2017. JAMA Netw Open (2021), DOI: 10.1001/jamanetworkopen.2021.34290
Vertaling: Andre Teirlinck