Als organisatie die opkomt voor het recht op voedsel en de rechten van boer.inn.en, ondersteunt FIAN de protestacties van landbouwers in Europa en België. Om tegemoet te komen aan de gerechtvaardigde woede van landbouwers en de impasses van het geglobaliseerde agro-industriële systeem aan te pakken, is het dringend nodig om de Verklaring van de Verenigde Naties over de rechten van boer.inn.en uit te voeren.
De landbouwsector in Europa en België ondergaat een waar sociaal bloedbad. Sinds 1980 heeft België 70% van zijn boerderijen verloren. Dit komt neer op meer dan 100.000 boerderijen die zijn verdwenen. Geen enkele andere sector heeft ooit zo’n sociale ramp gekend. Daarnaast is de landbouwsector de beroepssector met het hoogste aantal huishoudens onder de armoedegrens, met een bijzonder hoog aantal zelfdodingen.
Als mensenrechtenorganisatie heeft FIAN altijd achter de landbouwers en boer.inn.en gestaan om hun rechten te verdedigen en mobilisaties voor een rechtvaardige overgang van voedselsystemen te ondersteunen. In het bijzonder hebben we verschillende rapporten ingediend bij de Mensenrechtenraad en het VN-comité voor economische, sociale en culturele rechten, waarin we de vele schendingen van de rechten van de boer.inn.en benadrukken: oneerlijke vrijhandelsakkoorden en concurrentie tussen kleine landbouwers in de geglobaliseerde handel; schuldenlast gekoppeld aan de druk om steeds meer te mechaniseren en te industrialiseren; landroof en stijgende prijzen van landbouwgrond; vergiftiging door pesticiden; administratieve en regelgevende druk; enzovoort.
De woede die landbouwers de voorbije dagen in Europa en België hebben geuit, is dus legitiem en FIAN zal de komende dagen de mobilisaties van deze landbouwers ondersteunen. Maar we moeten vermijden dat deze woede wordt gebruikt door bepaalde populistische partijen of door bepaalde agro-industriële lobby’s die er munt uit willen slaan om de transitiedoelstellingen en de klimaat- en milieuverbintenissen onderuit te halen. Het is niet minder milieuwetgeving die onze boer.inn.en zal redden⸱, maar integendeel een versnelling van de overgang naar lokale en agro-ecologische voedselsystemen.
Daarom steunt FIAN de dringende uitvoering van de VN-Verklaring van de rechten van boer.inn.en, die in 2018 aangenomen werd door de Algemene Vergadering van de VN. Deze Verklaring erkent tal van rechten voor boer.inn.en – zoals het recht op waardig werk en waardige werkomstandigheden (art.13), het recht op een eerlijk loon en een waardig leven (art.16), het recht op land en natuurlijke hulpbronnen (art.17), het recht op sociale zekerheid (art.22), enzovoort; en het definieert de verplichtingen van staten om deze rechten effectief te realiseren. De Verklaring bevat ook talrijke bepalingen om de overgang naar duurzame productiemethoden, met name agro-ecologische en biologische, te versnellen. Om deze overgang te ondersteunen is een sterk overheidsbeleid nodig. Landbouwers kunnen immers niet alleen de gevolgen dragen van bijna een halve eeuw van groene revolutie en overmatige liberalisering van de landbouw.
In 2023 werd een belangrijke stap gezet met de oprichting van een werkgroep die verantwoordelijk is voor de uitvoering van de Verklaring. Deze resolutie werd gesteund door België. FIAN stelt voor dat deze werkgroep de situatie van landbouw in Europa onder de loep neemt om de nodige aanbevelingen te formuleren aan de lidstaten en zo tegemoet te komen aan de bekommernissen van de landbouwers. Het is door de situatie te onderzoeken vanuit een mensenrechtenperspectief dat we de impasse van bovenaf zullen doorbreken, en niet door toe te geven aan de druk van enkele lobby’s van de agro-industrie.