Ouderen die een geneesmiddel gebruiken dat wordt gebruikt om angst en slapeloosheid te behandelen – nitrazepam – en mensen die antidepressiva gebruiken, hebben twee keer zoveel kans op postoperatief delirium na een heup- en knieoperatie, zo blijkt uit een nieuw Australisch onderzoek.
De bevinding heeft ertoe geleid dat onderzoekers van de Universiteit van Zuid-Australië (UniSA) oudere patiënten oproepen om deze medicijnen tijdelijk te staken of over te schakelen op veiligere alternatieven voorafgaand aan de operatie. In een studie gepubliceerd in het internationale tijdschrift Drug Safety, scanden UniSA-wetenschappers gegevens van 10.456 patiënten van 65 jaar en ouder die in de afgelopen 20 jaar een knie- of heupoperatie hadden ondergaan. Een kwart van hen (2614 mensen) had na de operatie een delier gehad.
Afgezien van nitrazepam werden vijf medicijnen – vaak voorgeschreven voor depressie en verschillende angststoornissen, waaronder obsessief-compulsieve stoornis en posttraumatische stressstoornis – geassocieerd met delirium, hoewel niet in dezelfde mate. Ze omvatten mirtazapine, sertraline, venlafaxine, citalopram en fluvoxamine. Hoofdonderzoeker dr. Gizat Kassie zegt dat er geen verband is gevonden tussen pijnstillende opioïden en delier.
“Onze bevindingen tonen aan dat sommige soorten medicijnen binnen dezelfde klassen van geneesmiddelen risicovoller zijn dan andere als het gaat om het veroorzaken van delirium na een operatie, en hoe ouder de patiënten zijn, hoe groter het risico”, zegt hij.
Roken, alcoholgebruik, meerdere gezondheidsproblemen, polyfarmacie (het nemen van vijf of meer medicijnen), mannelijk geslacht, hogere leeftijd en verminderde cognitie brengen ook mensen in gevaar. Veel van deze factoren kunnen niet worden veranderd, maar we kunnen iets doen aan medicijnen.
“Delirium treft tot 55 procent van de oudere patiënten die een heupoperatie ondergaan en wordt geassocieerd met een verhoogd risico op overlijden, langdurig ziekenhuisverblijf en cognitieve achteruitgang. Delirium is kostbaar om te beheersen en legt een enorme druk op het gezondheidszorgsysteem, gezondheidswerkers en gezinnen”, zegt Dr. Kassie.
Een eerdere studie wees uit dat oudere mensen die delirium ontwikkelden na een heupoperatie, binnen een jaar een 10 procent hoger sterftecijfer hadden dan patiënten die niet werden getroffen.
De UniSA-studie is de eerste die het verband tussen specifieke medicijnen en delirium na een operatie onderzoekt. Eerdere onderzoeken waren breder van opzet, waarbij rekening werd gehouden met een reeks factoren die oudere patiënten vatbaar maken voor delirium.
De onderzoekers hopen dat evidence-based aanbevelingen in de klinische praktijk kunnen worden geïmplementeerd, zodat het deliriumrisico door medicijnen kan worden verminderd. “Bij mensen die electieve procedures ondergaan, moet het praktisch zijn om bepaalde medicijnen ruim van tevoren af te bouwen. Het is belangrijk dat mensen ruim voor de operatie van deze riskantere medicijnen worden afgebouwd, omdat abrupt stoppen zelfs nog ergere gevolgen kan hebben”, zegt Dr. Kassie.