Bodemverontreiniging en hartziekten

Volgens een artikel gepubliceerd in Cardiovascular Research, een tijdschrift van de European Society of Cardiology (ESC) kunnen pesticiden en zware metalen in de bodem schadelijke effecten hebben op ons cardiovasculair systeem.

“Bodemverontreiniging is een minder zichtbaar gevaar voor de menselijke gezondheid dan vuile lucht”, zegt auteur professor Thomas Münzel van het Universitair Medisch Centrum Mainz, Duitsland. “Maar het bewijs neemt toe dat verontreinigende stoffen in de bodem de cardiovasculaire gezondheid kunnen schaden door een aantal mechanismen, waaronder ontstekingen en verstoring van de natuurlijke klok van het lichaam.”

Vervuiling van lucht, water en bodem is verantwoordelijk voor ten minste negen miljoen doden per jaar. Meer dan 60% van de door vervuiling veroorzaakte ziekten en sterfte is te wijten aan hart- en vaatziekten, zoals chronische ischemische hartziekten, hartaanvallen, beroertes en hartritmestoornissen (aritmieën).

Dit artikel belicht de relaties tussen bodemverontreiniging en de menselijke gezondheid, met bijzondere aandacht voor hart- en vaatziekten. Bodem verontreinigende stoffen zijn onder meer zware metalen, pesticiden en kunststoffen. De auteurs stellen dat verontreinigde grond kan leiden tot hart- en vaatziekten door oxidatieve stress in de bloedvaten te verhogen (met meer “slechte” vrije radicalen en minder “goede” antioxidanten), door ontstekingen te veroorzaken en door de biologische klok te verstoren (circadiaans ritme).

Vuile grond kan het lichaam binnendringen door woestijnstof, kunstmestkristallen of door plastic deeltjes in te ademen. Zware metalen zoals cadmium en lood, kunststoffen en organische gifstoffen (bijvoorbeeld in pesticiden) kunnen ook oraal worden opgenomen. Bodem verontreinigende stoffen spoelen uit  in rivieren en creëren vuil water.

Pesticiden zijn in verband gebracht met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Terwijl werknemers in de agrarische en chemische industrie het meest worden blootgesteld, kan het groot publiek pesticiden binnenkrijgen van besmet voedsel, bodem en water.

Cadmium is een zwaar metaal dat van nature in kleine hoeveelheden voorkomt in lucht, water, bodem en voedsel, en ook afkomstig is uit industriële en agrarische bronnen. Voedsel is de belangrijkste bron van cadmium bij niet rokers. Het artikel stelt dat bevolkingsonderzoeken gemengde resultaten hebben opgeleverd over de relatie tussen cadmium en hart- en vaatziekten en citeert een Koreaans onderzoek dat aantoont dat Koreanen van middelbare leeftijd met een hoog cadmiumgehalte in het bloed een verhoogd risico hadden op een beroerte en hypertensie.

Lood komt van nature voor als gif met milieuverontreiniging door mijnbouw, smelten, productie en recycling. Studies hebben associaties gevonden tussen hoge bloedloodspiegels en hart- en vaatziekten, waaronder coronaire hartziekten, hartaanvallen en beroertes, bij vrouwen en bij mensen met diabetes. Verdere studies hebben een hoger risico op overlijden door hart- en vaatziekten aangetoond in verband met blootstelling aan arseen, een van nature voorkomende metalloïde waarvan de niveaus kunnen stijgen als gevolg van industriële processen en het gebruik van verontreinigd water om gewassen te irrigeren.

De krant stelt: “Hoewel bodemverontreiniging door zware metalen en de associatie met hart- en vaatziekten vooral een probleem is in landen met lage- en middeninkomens, aangezien hun bevolking onevenredig wordt blootgesteld aan deze milieuverontreinigende stoffen, wordt het een probleem voor elk land vanwege de toenemende globalisering van voedselvoorziening en de opname van deze zware metalen langs fruit, groenten en vlees.”

Woestijnstof kan lange afstanden afleggen en onderzoek heeft aangetoond dat deeltjes uit de bodem in China en Mongolië verband hielden met een verhoogde kans op hartaanvallen in Japan. Het aantal bezoeken aan de cardiovasculaire spoedeisende hulp in Japan was 21% hoger op dagen met zware blootstelling aan Aziatisch stof.

Hoewel er geen populatie studies zijn naar de cardiovasculaire gezondheidseffecten van nano- en microplastics bij mensen, heeft onderzoek aangetoond dat deze deeltjes de bloedbaan kunnen bereiken, waardoor het aannemelijk is dat ze naar de organen kunnen reizen en systemische ontstekingen en hart- en vaatziekten kunnen veroorzaken.

Professor Münzel zei: “Er zijn meer studies nodig naar het gecombineerde effect van meerdere bodem verontreinigende stoffen op hart- en vaatziekten, aangezien we zelden worden blootgesteld aan één giftige stof. Er is dringend onderzoek nodig naar hoe nano- en microplastic hart- en vaatziekten kunnen initiëren en verergeren. Totdat we meer weten, lijkt het verstandig om een gezichtsmasker te dragen om blootstelling aan door de wind opgeblazen stof te beperken, water te filteren om verontreinigingen te verwijderen en voedsel te kopen dat op gezonde grond is geteeld.”

Vertaling: Andre Teirlinck