Het kabinet wil de huidige Participatiewet grondig herzien. De nieuwe wet moet ervoor zorgen dat mensen veel sneller aan het werk gaan of op een andere manier meedoen, door betere ondersteuning vanuit gemeenten. De wet moet mensen ook meer zekerheid bieden over hun inkomen, bijvoorbeeld als zij weer gaan werken. Zo weten mensen in de bijstand zeker dat aan het werk gaan ook loont.
De Participatiewet is bedoeld om mensen die tijdelijk niet zelf in hun levensonderhoud kunnen voorzien, een inkomen te geven. Het kabinet wil de wet meer richten op werk en participatie en eenvoudiger maken. In zijn brief aan de Kamer schetst staatssecretaris Nobel (Participatie en Integratie) hoe de nieuwe wet eruit kan komen te zien.
Staatssecretaris Nobel: “We hebben een enorm tekort aan mensen op de arbeidsmarkt. Iedereen is van toegevoegde waarde. Daarom moeten we werken stimuleren voor wie dat kan. En mensen meer zekerheid bieden over de ondersteuning die ze krijgen. Tegelijkertijd moet ook duidelijk zijn dat de bijstand niet vrijblijvend is: er staan ook verplichtingen tegenover. Het is belangrijk dat iedereen in de bijstand een duwtje in de rug krijgt om weer mee te doen.”
Betere ondersteuning naar werk en participatie
Er speelt vaak veel in de levens van mensen waardoor zij de stap naar werk nog niet kunnen zetten. Het kabinet wil daarom dat mensen passende en effectieve ondersteuning krijgen in de nieuwe Participatiewet. Dat kan bijvoorbeeld door bij de aanvraag van de uitkering een brede intake te doen. De gemeente vraagt dan welke belemmeringen iemand ervaart op het gebied van zaken als geld, wonen, zorg, gezin, werk of opleiding. En kan vervolgens snel doorverwijzen naar hulp.
Het kabinet vindt het daarnaast belangrijk dat werkgevers eerder en nauwer betrokken worden bij de begeleiding naar werk van mensen in de bijstand. Dat betekent dat de gemeente mensen die kunnen werken goed in beeld brengt bij potentiële werkgevers. En dat duidelijk is wat werkgevers van een gemeente kunnen verwachten. Dit draagt eraan bij dat mensen sneller aan de slag gaan.
Een zekere en eenvoudigere Participatiewet
De huidige Participatiewet is veel te complex en moeilijk uitvoerbaar. Mensen weten vaak niet zeker of aan het werk gaan loont. Die onzekerheid houdt ze tegen de stap naar werk te zetten. Ook is het soms onduidelijk welke verplichtingen zij hebben en welke informatie zij moeten doorgeven. Daarom wil het kabinet de Participatiewet flink vereenvoudigen. Bijvoorbeeld door samen met publieke dienstverleners afspraken te maken over wat we wel en niet zien als inkomen of vermogen. Deze afspraken gaan dan zoveel mogelijk gelden voor het hele stelsel van sociale zekerheid.
Vervolg
In de komende periode worden de maatregelen nader uitgewerkt. Het kabinet heeft daarnaast recent al maatregelen voorgesteld om de Participatiewet op korte termijn te verbeteren en de taaleis te behouden. Als de Eerste Kamer met deze maatregelen instemt, kunnen ze naar verwachting in 2026 in werking treden.
