Taalgerelateerde symptomen en een vroege start in het leven: aandoeningen waarbij dit het geval is, worden vaak geassocieerd met linkshandigheid of gemengde handvoorkeur.
Het is een veel voorkomende observatie in de medische praktijk dat linkshandigheid of gemengde handvoorkeur vaker voorkomt bij patiënten met bepaalde neurologische aandoeningen, zoals autismespectrumstoornissen. De reden hiervoor is vermoedelijk dat zowel handvoorkeur als deze aandoeningen worden beïnvloed door processen in de vroege hersenontwikkeling.
Verschillende studies hebben dit verband onderzocht en soms aangetoond, soms niet. Een meta-analyse uitgevoerd door een internationaal onderzoeksteam uit Bochum, Hamburg, Nijmegen en Athene toont aan dat linkshandigheid en gemengde handvoorkeur vooral vaak voorkomen bij mensen met aandoeningen die vroeg in het leven beginnen en taalgerelateerde symptomen hebben, zoals dyslexie, schizofrenie en autisme. De resultaten werden op 2 mei 2025 gepubliceerd in het tijdschrift Psychological Bulletin.
Symptomen als uitgangspunt
Het onderzoeksteam bekeek bestaande meta-analyses opnieuw vanuit een ander perspectief. “We vermoedden dat links- en gemengde handvoorkeur verband kon houden met aandoeningen waarvan de symptomen met taal te maken hebben,” zegt Dr. Julian Packheiser van het Institut für Kognitive Neurowissenschaft der Ruhr-Universität Bochum. “Taal, net als handvoorkeur, bevindt zich sterk aan één kant van het brein. Het ligt dus voor de hand dat hun ontwikkeling en bijbehorende stoornissen met elkaar verbonden zijn.” De onderzoekers vermoedden ook dat handvoorkeur gerelateerd zou kunnen zijn aan aandoeningen die vroeg in het leven ontstaan, aangezien handvoorkeur al zeer vroeg in de ontwikkeling wordt bepaald.
Bevestigde hypothesen
“Beide hypothesen zijn bevestigd,” aldus professor Sebastian Ocklenburg van de Medical School Hamburg. Linkshandigheid en gemengde handvoorkeur komen statistisch significant vaker voor bij mensen met dyslexie – een leesstoornis – dan bij gezonde personen. Autisme, dat in ernstige gevallen gepaard gaat met communicatieproblemen, en schizofrenie, waarbij patiënten soms stemmen horen, worden ook gekenmerkt door taalproblemen en een hogere mate van links- of gemengde handvoorkeur.
Verband tussen handvoorkeur en neuro-ontwikkelingsstoornissen
In lijn met de hypothese geldt: hoe eerder de symptomen optreden, hoe vaker linkshandigheid en gemengde handvoorkeur voorkomen. “Bij mensen met depressie, die gemiddeld rond de leeftijd van 30 jaar optreedt, konden we geen verband aantonen,” zegt Julian Packheiser.
De onderzoekers concluderen dat handvoorkeur en verschillende neurologische ontwikkelingsstoornissen worden beïnvloed door deels overlappende processen in de vroege hersenontwikkeling.
