Europese burgers maken zich grote zorgen over het gebruik van pesticiden en het effect daarvan op de gezondheid en het milieu. Dit blijkt uit een onderzoek in zes lidstaten van de Europese Unie – Denemarken, Frankrijk, Duitsland, Polen, Roemenië en Spanje. Het onderzoek is uitgevoerd door het European Public Affairs team van het marktonderzoeksbureau Ipsos en gepubliceerd door het Pesticides Action Network (PAN) Europe.
De invloed van pesticiden op de gezondheid van de respondenten en hun gezinnen baart 75,9% van de respondenten zorgen. Respondenten in Polen en Roemenië toonden zich het meest bezorgd over de gevolgen van pesticiden voor de gezondheid (respectievelijk 80,4% en 84,1%), terwijl respondenten in Denemarken en Duitsland zich iets minder zorgen maakten (respectievelijk 62% en 69,8%).
Maar liefst 81,8% van de respondenten maakt zich zorgen over de milieueffecten van pesticidengebruik, met bescheiden verschillen tussen de zes lidstaten die aan het onderzoek deelnamen. 77,7% van de respondenten is het ermee eens dat het gebruik van pesticiden schadelijk is voor het milieu, met de hoogste overeenstemming in Frankrijk (82,5%) en Polen (80,3%).
De deelnemers aan het onderzoek gaven aan niet allemaal evenveel vertrouwen te hebben in de nationale regeringen om bij beslissingen over het gebruik van pesticiden prioriteit te geven aan de gezondheid van mensen en het milieu. In Spanje en Denemarken was het vertrouwen het grootst. Daarentegen vertrouwt ongeveer de helft van de Roemenen (50,3) hun regering niet om hen te beschermen tegen pesticiden. In Frankrijk is dit 46,7% en in Polen 44,8%.
Uit de peiling blijkt dat er verzet is tegen gokken met pesticiden. De deelnemers aan de enquête spraken in plaats daarvan een sterke voorkeur uit voor een voorzorgsbenadering. Drie op de vijf (59,0%) respondenten zijn het ermee eens dat boeren altijd methoden voor het voorkomen of bestrijden van plagen en ziekten moeten gebruiken die de minste risico’s voor de menselijke gezondheid en het milieu met zich meebrengen, anders verliezen ze de toegang tot financiële steun van de EU. Maar liefst 73,2% van de respondenten is voorstander van het verplicht stellen van regels voor geïntegreerde gewasbescherming – IPM (1) voor boeren in de EU.
Verder zijn de meest geprefereerde bufferzones tussen gebieden waar pesticiden worden gebruikt en gevoelige gebieden, zoals scholen, kleuterscholen, ziekenhuizen, bejaardentehuizen, beschermde natuurgebieden en waterlichamen ook de grootste opties die uit de enquête naar voren komen, namelijk 1.000 meter en 3.000 meter.
Maar liefst 85,3% van de respondenten in de ondervraagde landen is voorstander van het stopzetten van het gebruik van een specifiek bestrijdingsmiddel als er nieuw wetenschappelijk bewijs opduikt dat aangeeft dat een bepaald bestrijdingsmiddel schadelijk kan zijn voor de menselijke gezondheid en/of het milieu – totdat er meer bekend is.
De meerderheid van de respondenten (61,9%) is van mening dat glyfosaat, het meest gebruikte onkruidbestrijdingsmiddel in de EU, in de EU moet worden verboden, waarbij dit cijfer stijgt tot 70,5% in Frankrijk en 68,3% in Duitsland.
Dr Martin Dermine, uitvoerend directeur van het Pesticides Action Network (PAN) Europe, zei: “Europese burgers willen geen risico’s nemen als het gaat om hun voedsel, hun gezondheid en het milieu. Deze resultaten zijn een duidelijke oproep aan beleidsmakers om het gebruik van pesticiden te verminderen en veel strenger te zijn bij het toelaten van pesticiden”.
De resultaten van de peiling laten een opmerkelijke consistentie zien in de houdingen in de verschillende EU-lidstaten. In Polen en Roemenië maken de burgers zich evenveel of meer zorgen over de gevolgen van het gebruik van pesticiden voor de gezondheid en het milieu als in Frankrijk en Duitsland.
Op basis van de resultaten van de enquête beveelt het rapport beleidsmakers aan om:
- het voorzorgsbeginsel toe te passen, zoals vereist door de EU-wetgeving, om een hoog niveau van bescherming van de menselijke gezondheid en het milieu te waarborgen
- de belangrijkste bepalingen van de voorgestelde verordening over duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen (2 ) te behouden en te versterken, met inbegrip van bindende bepalingen over IPM en gewasspecifieke regels
- kwetsbare gebieden beschermen door bufferzones die zo breed mogelijk zijn, ten minste tussen 100 en 500 m en bij voorkeur breder, gezien de beschikbare informatie over de drift van pesticiden en het risico van blootstelling aan pesticiden voor de menselijke gezondheid en de biodiversiteit
- een verbod op glyfosaat steunen, gezien het substantiële wetenschappelijke bewijs voor risico’s voor de menselijke gezondheid en het milieu
- de huidige hiaten in de toelating van pesticiden in de EU aan te pakken om burgers en het milieu adequaat te beschermen.
Deze opiniepeiling werd in augustus 2023 uitgevoerd door marktonderzoeksbureau Ipsos, namens Pesticide Action Network (PAN) Europe. Het onderzoek richt zich op verschillende punten van zorg met betrekking tot landbouw, voedselproductie en pesticiden, evenals hun invloed op de gezondheid van burgers en het milieu. De zes landen zijn gekozen met het oog op een goed representatief beeld van de EU en haar geografische, klimatologische, politieke en economische diversiteit.