Auteurs: Meike Mevissen et al.
Tijdschrift: Environment International (2025)
Doel van de studie:
Een systematische evaluatie uitvoeren van het effect van blootstelling aan radiofrequente elektromagnetische velden (RF EMF) op kanker in proefdieren.
Methoden:
-
Er werden 52 studies geanalyseerd, waaronder:
-
20 chronische kanker-bioassays
-
Initiatie-/(co-)promotiestudies
-
Studies met tumor-gevoelige dieren
-
-
Gebruik van gestandaardiseerde criteria (PECOS) en risico-op-bias (RoB)-beoordelingen.
-
Certainty of Evidence (CoE) beoordeeld met de GRADE-methode, aangepast voor dierstudies.
Belangrijkste resultaten:
-
Algemeen: Geen of minimale aanwijzingen dat RF EMF kanker veroorzaakt in de meeste onderzochte organen.
-
Specifieke bevindingen:
-
Lymfoom (18 studies):
Matige zekerheid dat RF EMF lymfoom kan veroorzaken, maar resultaten waren inconsistent. -
Hersentumoren (20 studies):
Hoge zekerheid dat RF EMF het risico op gliomen verhoogt bij mannelijke ratten. -
Harttumoren (maligne schwannomen, 4 studies):
Hoge zekerheid van verhoogd risico op harttumoren bij mannelijke ratten. -
Bijnierneoplasmata (12 studies):
Matige zekerheid voor verhoogd risico op pheochromocytoom. -
Levertumoren (16 studies):
Matige zekerheid voor een verhoogd risico op hepatoblastomen. -
Longtumoren (8 rattenstudies, 23 muizenstudies):
Matige zekerheid voor een verhoogd risico, voornamelijk op bronchoalveolaire adenomen of carcinomen.
-
Conclusies:
-
Er is sterke dierlijke evidentie voor RF EMF-gerelateerde verhogingen van hersen- en harttumoren.
-
De extrapolatie naar de menselijke gezondheid blijft complex vanwege onzekerheden over blootstellingsmetingen, biologische mechanismen en dosis-responsrelaties.
-
Deze bevindingen ondersteunen eerdere classificaties van RF EMF als “mogelijk kankerverwekkend” voor mensen.
Andere opmerkingen:
-
De studie is onderdeel van een bredere WHO-evaluatie over RF EMF en gezondheid.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160412025002338?via%3Dihub
