Het pas gepubliceerde rapport van het Europees Milieuagentschap (EEA) voor 2025 is een krachtige wake-upcall: chronische blootstelling aan vervoerslawaai veroorzaakt jaarlijks 66.000 vroegtijdige sterfgevallen, 50.000 nieuwe gevallen van hart- en vaatziekten en 22.000 nieuwe diagnoses van type 2 diabetes in Europa. Voor cardiologen en volksgezondheidsexperts is de boodschap onmiskenbaar: lawaai is niet langer slechts een hinder – het is een ernstige, beïnvloedbare risicofactor voor hart- en stofwisselingsziekten.
“Als cardioloog beschouw ik dit rapport als een broodnodige wake-upcall,” zegt prof. Thomas Münzel, voorzitter van de Taskforce Milieuduurzaamheid van de European Society of Cardiology (ESC), tijdens een paneldiscussie van de EEA. “De gegevens tonen onomstotelijk aan dat chronisch vervoerslawaai een aanzienlijke bedreiging vormt voor de cardiovasculaire en metabole gezondheid – vergelijkbaar met roken, diabetes, een hoog cholesterolgehalte en hoge bloeddruk.”
Het rapport legt uit hoe lawaai ziekten veroorzaakt via biologische mechanismen zoals verhoogde sympathische activiteit, verstoorde slaap, verstoring van het dag-nachtritme, oxidatieve stress, systemische ontsteking en disfunctie van het endotheel. Deze processen leiden tot hypertensie, aderverkalking, hartaanvallen, beroertes en hartfalen.
Opmerkelijk is dat negatieve effecten op hart en bloedvaten al optreden bij geluidsniveaus vanaf 45 dB Lden – veel lager dan de huidige Europese normen. “De wetenschap is duidelijk: nachtelijk lawaai verstoort het autonome herstel en de diepe slaap, en verhoogt het risico op acute hart- en vaatincidenten. De regelgeving moet hiermee in de pas lopen,” aldus prof. Münzel.
Vooral kwetsbare bevolkingsgroepen lopen extra risico: kinderen, ouderen, zwangere vrouwen, nachtwerkers, mensen met psychische aandoeningen en in het bijzonder patiënten met bestaande hart- en vaatziekten. Voor hen werkt lawaai als een krachtige ziekteversterker die de prognose verslechtert en de sterfte verhoogt.
Het EEA-rapport uit 2025 pleit krachtig voor aansluiting bij de WHO-richtwaarden van 40 dB Lnight en 45 dB Lden en roept op tot spoedige hervorming van de regelgeving. Prof. Münzel benadrukt: “Als we hartziekten, beroertes en diabetes echt willen voorkomen, moet lawaaireductie een centrale pijler worden in onze preventiestrategieën.”
De ESC Taskforce Milieuduurzaamheid, onder leiding van prof. Münzel, werkt momenteel aan de integratie van omgevingslawaai en luchtvervuiling in richtlijnen voor cardiovasculaire preventie. “Omgevingslawaai is niet langer enkel een kwestie van stadsplanning. Het is een medisch noodgeval dat directe aandacht vereist van artsen, beleidsmakers én het onderwijs.”
