Een nieuwe studie onthult dat er tijdens de laatste ijstijd, zo’n 18.000 tot 20.000 jaar geleden, enorme ijsbergen vlakbij de Britse kust ronddreven, minder dan 90 mijl uit de kust. Voor het eerst zijn duidelijke ploegsleuven ontdekt op de bodem van de Noordzee, veroorzaakt doordat deze reusachtige, platte (“tabulaire”) ijsbergen over de zeebodem schuurden. Deze sporen zijn zichtbaar gemaakt door middel van seismische data, oorspronkelijk verzameld voor olie- en gasexploratie tussen Schotland en Noorwegen.
De grootte van de sporen suggereert dat de ijsbergen enkele kilometers breed waren, vergelijkbaar met de oppervlakte van middelgrote steden als Cambridge of Norwich, en honderden meters dik. Dit wijst erop dat de toenmalige Britse en Ierse ijskap ijsplaten had, net zoals de huidige ijsplaten rond Antarctica, die een stabiliserende functie hebben voor het ijs op het land.
De studie toont ook dat rond 18.000 jaar geleden een belangrijke verandering plaatsvond: de grote tabulaire ijsbergen verdwenen en werden vervangen door talrijke kleinere ijsbergen. Dit patroon wijst op de instorting van de ijsplaten, een proces dat destijds mogelijk de snelle terugtrekking van het ijs met 200-300 meter per jaar aan de randen van de ijskap heeft versneld.
Dit proces lijkt sterk op de ineenstorting van de Larsen B-ijsplaat in Antarctica in 2002, waarbij smeltwater het ijs verzwakte en leidde tot een versnelling van de achterliggende gletsjers, en uiteindelijk tot een verhoogde bijdrage aan de zeespiegelstijging.
Hoewel de exacte oorzaak van de snelle terugtrekking van het ijs tijdens de laatste ijstijd nog onzeker is — of de instorting van de ijsplaten de oorzaak of een gevolg was — bieden deze nieuwe gegevens waardevolle inzichten in de kwetsbaarheid van huidige ijsplaten in een opwarmend klimaat. Verdere verfijning van dateringen van de zeebodemsedimenten zou hierover meer duidelijkheid kunnen geven.
