Zojuist presenteerde Europarlementariër Kim van Sparrentak haar initiatiefrapport over verslavend ontwerp van onder meer smartphones. Van Sparrentak: “Voor mij een ergernis: voordat je er erg in hebt, heb je je telefoon alweer in je hand. Wil je iets opzoeken, ben je meteen afgeleid en twintig minuten verder. Je slaapt minder omdat je te lang hebt zitten scrollen. Tegen de trucs van grote techbedrijven, waar legers aan psychologen aan te pas zijn gekomen, kan geen zelfdiscipline op. Het is belachelijk dat we dit vandaag de dag nog accepteren. Vooral jongeren zijn hier de dupe van.”
In het rapport doet Van Sparrentak een aantal voorstellen. De meest verslavende ontwerpfuncties, zoals de eindeloze scroll en automatisch filmpjes afspelen, moeten worden verboden. Andere verslavende functies, zoals notificaties en gelezen vinkjes, moeten standaard uit staan, als je ze wil inschakelen moet dat uiteraard mogelijk zijn.
Platforms moeten voortaan een zorgplicht krijgen om hun diensten neutraal te ontwerpen en voor hun ontwerpfuncties kunnen bewijzen waarom ze niet verslavend zijn. Denk bij eerlijk ontwerp bijvoorbeeld aan waarschuwingen na 30 minuten op een platform. GroenLinks wil ook een verbod op aanbevelingssystemen gebaseerd op interactie, waarvan bewezen is dat ze verslavend werken en die bovendien polarisatie en de verspreiding van desinformatie in de hand werken.
Van Sparrentak: “Dit is een van de uitdagingen van onze tijd. Als we nu niet ingrijpen, heeft dit straks een grote impact op hele generaties.
Dit tast de aandachtsspanne en hersenontwikkeling vanaf jonge leeftijd al aan. De makers van deze producten zouden ze niet aan hun eigen kinderen geven, omdat ze zo verslavend zijn. Waar we strenge regels hebben voor voedsel, drank en tabak om onze gezondheid te beschermen, blijft verslavend ontwerp van online diensten buiten schot. Hoog tijd om in te grijpen.”
Op 26 oktober stemt de Interne Markt Commissie over het rapport, waarna in december het volledige Europarlement erover stemt.