Het kabinet vervangt de stikstofdoelen in de Omgevingswet door emissiedoelen die worden vastgelegd in een wettelijk verplicht programma. In dat programma worden ook de maatregelen opgenomen om die doelen te bereiken. Op die manier verlegt het kabinet de focus van het sturen op stikstofneerslag naar het sturen op stikstofuitstoot, en kiest het kabinet voor stabiele doelen. De internetconsultatie voor het wetsvoorstel loopt van 14 juli 2025 tot en met 24 augustus 2025.
Minister Wiersma (LVVN): “Ik ben heel blij met dit wetsvoorstel, want hiermee maken we de omslag van sturen op stikstofneerslag, naar sturen op stikstofuitstoot. Op dit moment hebben we te maken met bewegende doelen, en daar kan je heel moeilijk beleid op maken. Wat je uitstoot, dáár heb je grip op. Daarom gaan we over op emissiebeleid. Want als ondernemer heb je regie op wat je uitstoot, niet op wat er neerslaat”.
Omslag van stikstofneerslag naar uitstoot
In de Omgevingswet zijn doelen opgenomen voor het verminderen van de stikstofneerslag. Deze doelen zijn gebaseerd op de kritische depositiewaarde (KDW). De KDW is de wetenschappelijk bepaalde grens waarboven stikstofneerslag schadelijk kan zijn voor de natuur. Die grens is per type natuur verschillend.
Het kabinet wil af van de KDW als omgevingswaarde in de wet omdat het een ‘te bewegelijk’ doel is. De opgave die uit deze doelen voortvloeit is de afgelopen jaren aanzienlijk toegenomen. Het kabinet benadrukt dat het onmogelijk is om consistent en langjarig beleid te voeren als de omvang van de opgave tussentijds wijzigt. De huidige doelen worden door het kabinet niet langer als haalbaar beschouwd, mede vanwege de sociale, maatschappelijke, financiële en economische gevolgen van de stikstofmaatregelen. Door de focus te verleggen van neerslag naar uitstoot ontstaat er meer grip op de opgave.
Een juridisch houdbaar alternatief
In het regeerprogramma is de afspraak opgenomen om de KDW-doelen uit de wet te halen en te vervangen door een juridisch houdbaar alternatief. Het kabinet kiest als alternatief emissiedoelen, die in een wettelijk verplicht programma worden opgenomen. Het wettelijke programma zal daarnaast ook maatregelen bevatten om aan die doelen te voldoen. Een programma zorgt ervoor dat maatregelen goed op elkaar afgestemd zijn en dat er wordt bijgestuurd als dat nodig is.
Ook de huidige wettelijke doelen hebben een bijbehorend programma, namelijk het Programma Stikstofreductie en Natuurverbetering (PSN). Het wettelijke programma zal een aanvulling en actualisatie zijn van het huidige PSN en zal de maatregelen bevatten waartoe de MCEN besloten heeft om Nederland weer van het stikstofslot te krijgen. Daarbij wordt ook rekening gehouden met de Europese afspraken.
Vervolgproces
De internetconsultatie loopt van 14 juli 2025 tot en met 24 augustus 2025. Na verwerking van de reacties van de internetconsultatie zal het wetsvoorstel, via een besluit in de ministerraad, zo spoedig mogelijk voor advies naar de Afdeling advisering van de Raad van State worden gestuurd. De verwachting is dat het wetsvoorstel eind 2025 naar de Tweede Kamer wordt verzonden voor behandeling. Zodra de Tweede en Eerste Kamer hebben ingestemd én de wet is gepubliceerd, is de nieuwe wet van kracht.
Parallel aan de internetconsultatie wordt het wettelijk verplicht programma verder uitgewerkt, waardoor ook toekomstige besluitvorming van de MCEN kan worden meegenomen.
