Veel gebruikt hartmedicijn verhoogt risico op plotselinge hartstilstand

EUROPEAN SOCIETY OF CARDIOLOGY

Een medicijn, dat gewoonlijk wordt gebruikt om hoge bloeddruk en angina (pijn in de borst) te behandelen wordt volgens de uitslagen van het European Sudden Cardiac Arrest network, die vandaag gepresenteerd werden in EHRA 2019.1*, geassocieerd met een verhoogd risico op ‘buiten-het-ziekenhuis’ plotselinge hartstilstand.

* European Heart Rhythm Association

Plotselinge hartstilstand is de oorzaak van de helft van hartdoden in Europa en een van de vijf natuurlijke sterfgevallen. Het hart stopt met pompen na hartritmestoornissen (ventriculaire fibrillatie tachycardie); dit is dodelijk als het niet binnen een paar minuten behandeld wordt. ESCAPE-NET was opgericht om de oorzaken te vinden van deze stoornissen, zodat deze kunnen worden voorkomen.

Dr Hanno Tan, projectleider van ESCAPE-NET en cardioloog van het Academic
Medical Centre, te Amsterdam, drong aan op voorzichtigheid bij het interpreteren van de resultaten. Hij zei: “De bevindingen moeten worden gerepliceerd in andere onderzoeken voordat er actie moet worden ondernomen door dokters en patiënten.

Deze studie onderzocht of nifedipine en amlodipine, dihydropyridines die breed ingezet worden bij hoge bloeddruk en angina, verband houden met ‘buiten-het-ziekenhuis’ hartstilstand. De nifedipine dosering, die breed gebruikt en bestudeerd zijn in dit onderzoek zijn 30 mg en 60 mg (90 mg is ook beschikbaar, maar zelden gebruikt) en de amlodipine doses zijn 5 mg en 10 mg. De standaard toepassing is om te beginnen met een lagere dosis en als de bloeddruk of pijn op de borst niet voldoende vermindert een hogere dosis te geven.

De analyses werden gemaakt door data te gebruiken van de Dutch Amsterdam Resuscitation Studies registry (ARREST, 2005-2011) en bevestigd in de Danish Cardiac en Arrest Registry (DANCAR, 2001-2014), beide onderdeel van ESCAPE-NET. Patiënten met ‘buiten-het-ziekenhuis’ ten gevolge van ventriculaire werden geregistreerd, inclusief tot vijf controles per patiënt gerangschikt naar leeftijd en sekse.

De controles waren van de Dutch PHARMO Database Network en de gewone bevolking in Denemarken. De studie omvatte totaal 2503 patiënten en 10543 controles in de ARREST analyses en 8101 patiënten en 40505 controles in de DANCAR analyses.

Het gangbare gebruik van hoge dosis (> 60 mg/dag), maar niet lage dosis (< 60 mg/dag) van nifedipine was beduidend in verband gebracht met een verhoogd risico op ‘buiten-het-ziekenhuis’ hartstilstand vergeleken met het niet gebruiken van dihydropyridines, met een kansen-verhouding van 1.5 in ARREST en 2.0 in DANCAR.

Hoge doses nifedipine werden ook in verband gebracht met een verhoogd risico op ‘buiten-het-ziekenhuis’ hartstilstand als het werd vergeleken met ongeacht welke dosis amlodipine, met een kansenverhouding van 2.3 en 2.2 in respectievelijk de ARREST en DANCAR registraties. Er werden geen risico’s in verband gebracht met amlodipine.

De resultaten werden ondersteund door een studie naar menselijke hartcellen.
Dihydropyridines blokkeren de L-type calciumkanalen. Het laboratoriumonderzoek toonde aan, dat de doses bestudeerd in dit onderzoek, beide de ion-kanalen blokkeerden en daarbij het prestatievermogen van de hartcellen verkortten.

Een korter prestatievermogen kan bijdragen aan fatale ritmestoringen die plotselinge hartstilstand veroorzaken. Hoge dosis nifedipine (60 mg) veroorzaakte kortere prestatievermogens dan hoge dosis amlodipine (10 mg).
"Nifedipine en amlodipine worden vaak gebruikt door veel cardiologen en andere medici en de keuze hangt vaak af van de voorkeur en persoonlijke ervaring van degene, die het voorschrijft”, zei Dr Tan. “Beide medicijnen worden in het algemeen beschouwd als even effectief en veilig en geen van beide werd geassocieerd met plotselinge hartstilstand. Dit onderzoek wijst erop, dat hoog gedoseerde nifedipine het risico op plotselinge hartstilstand kan verhogen ten gevolge van fatale hartritmestoornissen terwijl amlodipine dat niet doet. Als deze bevindingen ook in andere onderzoeken worden bevestigd, kan hier rekening mee gehouden worden als het gebruik van een van beide wordt overwogen.”

Deze bevindingen kunnen verrassend zijn, er van uitgaande dat beide medicijnen veel jaren in gebruik zijn bij veel patiënten.  Een mogelijke verklaring waarom deze ontdekking pas nu is gedaan, is dat buiten-het-ziekenhuis voorkomende hartstilstand moeilijk te onderzoeken is door zijn snelle verloop en het vergt toegespitste datasets speciaal verzameld voor dit doel.

Tot op heden waren er onvoldoende patiëntengegevens om de impact van medicaties te testen. ESCAPE-NET heeft dit mogelijk gemaakt door grote cohorten* over Europa te linken, Inclusief ARREST en DANCAR

* Groepen personen, die gedurende een bepaalde periode, eenzelfde demografische gebeurtenis heeft meegemaakt.

Het werk van ESCAPE-NET zal besproken worden in twee sessies op EHRA 2019, het belang benadrukkend van werken over heel Europa en de voortgang in het voorkomen van plotselinge hartstilstand tijdens sporten.

Dr Tan zei: “Als een Europees consortium kunnen we onze bevindingen bekrachtigen metj verschillende bevolkingsgroepen en brengen we verschillende expertises samen.

Bijvoorbeeld, plotselinge harstilstand tijdens het sporten komt 19 keer zoveel voor bij mannen als bij vrouwen en het netwerk stelt ons in staat om uitgebreid de mogelijke

Vertaling: Andre Teirlinck