Fit blijven kan het risico op een hartaanval met de helft verlagen

Slechte cardiorespiratoire conditie kan het risico op een hartaanval later vergroten, zelfs als u geen symptomen heeft

NOORSE UNIVERSITEIT VOOR WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE

Slechte cardiorespiratoire conditie kan uw risico op een hartaanval in de toekomst vergroten, zelfs als u nu geen symptomen van een levensstijlziekte heeft, aldus een nieuwe studie.

"We vonden een sterke link tussen hogere fitheidsniveaus en een lager risico op een hartaanval en angina pectoris gedurende de negen jaar na de genomen metingen", zegt onderzoeker Bjarne Nes van de ‘Cardiac Exercise Research Group’ (CERG) van de ‘Norwegian University of Science and Technology’ (NTNU). De studieresultaten zijn gepubliceerd in het ‘European Heart Journal’.

Halvering van het risico
"Zelfs onder mensen die gezond lijken, is het risico bij de 25 procent van de meest fitte personen gehalveerd ten opzichte van de minst fitte 25 procent", aldus Nes.

Tussen 2006 en 2008 hebben CERG-onderzoekers de cardiorespiratoire conditie gemeten van 4527 mannen en vrouwen die deelnamen aan de HUNT3-gezondheidsenquête gebaseerd op de populatie in Nord-Trøndelag. Geen van de deelnemers had hart- en vaatziekten, kanker of hoge bloeddruk en de meesten werden geacht de komende tien jaar een laag risico op hart- en vaatziekten te hebben.

Toch bleken in 2017 147 van de deelnemers een hartaanval te hebben gehad of waren ze gediagnosticeerd met angina pectoris. Deze ziekten wijzen erop dat de kransslagaders in het hart versmald of volledig geblokkeerd zijn.

De onderzoekers analyseerden de gegevens van de deelnemers in groepen op basis van hun fitheid in relatie tot anderen van dezelfde leeftijd en hetzelfde geslacht. Het risico bleek gestaag af te nemen naarmate de fitheid van de patiënt toenam. De correlatie tussen conditie en cardiovasculair risico bleef ook behouden na correctie voor andere factoren die verschilden tussen de meest en minst fitte deelnemers.

Gouden standaard voor inspanningstest
Een van de sterkste punten van het onderzoek is dat de test de maximale zuurstofopname meet om de conditie van de deelnemer te bepalen. Eerdere studies die fitheidsniveau gekoppeld hebben aan ziekterisico bij gezonde bevolkingsgroepen, zijn grotendeels gebaseerd op minder nauwkeurige berekeningen van de conditie, of op informatie over lichamelijke activiteit zoals gerapporteerd door de deelnemers zelf.

"Maximale zuurstofopname is de meest nauwkeurige maatstaf voor fitheid", legt Bjarne Nes uit. Ons lichaam gebruikt zuurstof bij metabole processen die energie voor de spieren creëren. Maximale zuurstofopname is gewoon de maximale hoeveelheid zuurstof die het lichaam tijdens fysieke activiteit kan opnemen. Het functioneren van hart, bloedvaten en spieren is allemaal belangrijk voor de zuurstofopname.

"We weten dat patiënten met een lage zuurstofopname een verhoogd risico op voortijdige sterfte en hart- en vaatziekten hebben. Onze studie toont aan dat een slechtere conditie een onafhankelijke risicofactor is voor coronaire hartziekte, zelfs bij gezonde vrouwen en mannen die relatief fit zijn", zegt Nes .

Dus hoe fit moet je zijn? De studie suggereert dat zelfs een kleine toename in fitheid de gezondheid aanzienlijk kan verbeteren. Voor elke toename van 3,5 fitheidspunten daalt het risico op een hartaanval of angina met 15 procent.

"Onze resultaten zouden mensen moeten stimuleren om training als preventieve medicatie te gebruiken. Een paar maanden met regelmatig lichaamsbeweging waardoor je buiten adem raakt, kan een effectieve strategie zijn om het risico op hart- en vaatziekten te verminderen," zegt de hoofdauteur van de studie, Jon Magne Letnes. Hij is arts en promovendus in CERG.

Zelfs als je nooit in zo'n goede conditie komt dat je kunt zeggen dat je optimale bescherming hebt, laat het onderzoek zien dat het risico voor de deelnemers lager was naarmate ze fitter waren.

"Er is blijkbaar geen bovengrens voor training als het gaat om gunstige effecten voor het hart", schrijft de Britse professor Sanjay Sharma in een commentaar bij de NTNU studie.

Sharma is o.a. medisch directeur van de London Marathon, en hij wordt beschouwd als een van 's werelds belangrijkste experts op het gebied van sport en hartziekten.

Niet alleen over trainingsgewoontes

Om de maximale zuurstofopname nauwkeurig te meten, moet je in een masker ademen terwijl je op een loopband loopt waarvan per minuut de snelheid toeneemt of de helling steiler wordt. Naarmate je met steeds hogere intensiteit traint, heeft je lichaam meer en meer zuurstof nodig. De test eindigt wanneer u niet meer kunt rennen of wanneer metingen aantonen dat de zuurstofopname niet langer toeneemt, ook al neemt de snelheid van de loopband wel toe.

Maar waarom betekent een goede conditie zoveel voor uw toekomstige gezondheid?

"Fitness is niet alleen een maatstaf voor hoeveel je hebt getraind in je leven, maar het vertelt je ook wat voor soort genen je hebt. Andere factoren zoals obesitas kunnen ook van invloed zijn op de conditie. Dus we meten vele van de lichaamsfuncties, en uit andere onderzoeken weten we dat zowel genen als fysieke activiteit een rol spelen bij de werking van uw hart en bloedvaten, "zegt Letnes.

Test je conditie

We kunnen niet veel aan onze genen doen, maar we kunnen wel onze gewoontes van bewegen veranderen. Letnes gelooft dat het nuttig kan zijn voor artsen om fitheidsmetingen te doen bij het beoordelen van de gezondheidsrisico's van hun patiënten.

"Fitheidstesten kunnen patiënten motiveren om over verloop van tijd de conditie te verbeteren, en het is meer gericht op een betere gezondheid dan op ziekte. Hoewel het lastig en moeilijk kan zijn om de zuurstofopname te meten wanneer je bij de dokter bent, bestaan er enkele eenvoudige en relatief nauwkeurige rekenmodules die een goede inschatting geven van de fitheid en het ziekterisico", zegt hij.

CERG heeft ook zo'n rekenmodule voor de berekening van de fitheid ontwikkeld die momenteel wordt aanbevolen door Amerikaanse gezondheidsautoriteiten. Meer dan zes miljoen mensen hebben hun fitheidsgetal gevonden met deze fitheidsmodule. De calculator is te vinden op:
https://www.ntnu.edu/cerg/vo2max

Vertaling: Gerda Gjaltema