Onderzoek toont aan hoe invloed frisdrankindustrie mede vorm gaf aan obesitas beleid in China

HARVARD UNIVERSITY

Een Harvard studie toont aan dat door een complex netwerk van onderzoeksfinanciering, institutionele betrekkingen en persoonlijke invloed de Coca-Cola Company, door connecties met een non-profit groep, grote invloed kon uitoefenen op de obesitaswetenschap en beleidsoplossingen in China, met als resultaat dat de bedrijfsbelangen gesteund worden door het overheidsbeleid.

De studie o.l.v. Susan Greenhalgh, onderzoeksprofessor Chinese Society aan de John King and Wilma Cannon Fairbank, is de eerste in zijn soort dat niet alleen de pogingen van de voedingsindustrie om het publieke beleid te beïnvloeden aantoont, maar ook de impact hiervan. De studie is beschreven in twee op 9 januari gepubliceerde artikelen in The BMJ en het Journal of Public Health Policy.

“Er wordt al tientallen jaren gewerkt aan hoe ‘big pharma’ en ‘big tobacco’ hebben geprobeerd om de wetenschap te beïnvloeden en het beleid te bepalen, maar nu komt het onderzoek naar ‘big food’ en ‘big soda’ op gang,” zegt Greenhalgh. “Er is mij geen ander onderzoek bekend dat een dergelijke impact heeft gedocumenteerd, vooral op het beleid van een heel land.”

“Toen ik het Chinese beleid bestudeerde, zag ik hetzelfde taalgebruik als van Coca-Cola,” gaat ze verder. “Ze praten bijvoorbeeld over energiebalans en lichaamsbeweging deel uit laten maken van medische behandelingen, of het evenwicht tussen eten en beweging... Hun beleid is heel goed afgestemd op het belang van Coca-Cola, en niet in lijn met verschillende beleidsvormen waar de World Health Organization voor pleit.”

Bepalend voor sturing van Chinees beleid, zegt Greengalgh, is een Amerikaanse, door de industrie gesponsorde non-profit organisatie, bekend als de International Life Sciences Institute, of ILSI. In 1978 opgericht door de toenmalige vice-voorzitter van Coca-Cola, Alex Malaspina, heeft ILSI tegenwoordig wereldwijd filialen, waaronder een in China; vooral hier is de organisatie diep geworteld.

Hoewel het Chinese filiaal van ILSI - officieel bekend als ILSI-Focal Point in China - pas in 1993 opgericht werd, zegt Greenhalgh, had oprichter Chen Chunming al sinds 1978 connecties met de Amerikaanse organisatie, toen Malaspina het net heropende land bezocht op zoek naar locale partners.

Als voedingsdeskundige, eerste voorzitter en oprichter van het agentschap dat uiteindelijk het China Center for Disease Control werd, onderhield Chen, zelfs na de vestiging van ILSI-China, nauwe betrekkingen met de publieke gezondheidssector van China, waaronder het Ministerie van Gezondheid, waardoor achter de schermen aanzienlijke politieke invloed uitgeoefend kon worden, zegt Greenhalgh.

In een poging te bekijken hoe die invloed het overheidsbeleid in China heeft kunnen veranderen, raadpleegde Greenhalgh een archief met ILSI-China nieuwsbrieven van 1999 tot 2015, waarin bijna alle wetenschappelijke en openbare beleidsactiviteiten nauwkeurig werden beschreven, variërend van gesubsidieerd onderzoek tot georganiseerde conferenties, tot voorlopig overheidsbeleid.

De eerste stappen in die richting, zoals het onderzoek van Greenhalgh laat zien, werden gezet in 1999, toen ILSI-Global zijn filialen vroeg om obesitas op hun agenda te zetten.

Greenhalgh ontdekte dat van 1999 tot 2003 ongeveer de helft van ILSI-China’s inspanningen ging over metingsvraagstukken - de organisatie creëerde specifieke Chinese BMI drempels - en bevorderde weliswaar een aantal preventieve inspanningen gericht op voeding, maar geen enkele daarvan in verband met lichaamsbeweging.

In 2004 begon dit echter te veranderen.

Het was op dat moment, zegt Greenhalgh, dat Coca-Cola zich begon te positioneren als voorvechter van een “gezonde actieve levensstijl”, en het bericht ging promoten dat al het eten en drinken deel kon uitmaken van een gezond dieet - en om obesitas te voorkomen, zo was het argument, was lichaamsbeweging cruciaal.

De omslag werd bijna onmiddellijk weerspiegeld in de activiteiten van ILSI-China, ontdekte Greenhalgh. Tussen 2004 en 2009 focuste een derde van de door ILSI-China gesponsorde of mede-gesponsorde obesitas activiteiten op lichaamsbeweging. Tussen 2010 en 2015 verdubbelde dit bijna terwijl obesitas activiteiten gericht op voeding daalden naar slechts een op vijf.

En hoewel het bedrijf vele aan obesitas onderzoek gewijde conferenties organiseerde, laten details in de nieuwsbrieven zien dat de meeste bijeenkomsten vol zaten met experts die connecties hadden met ILSI of de industrie, zegt Greenhalgh. In veel gevallen werd zelfs ruimte geboden aan presentaties van de industrie.

Diezelfde verandering was volgens Greenhalgh te zien in de nieuwsberichten die in ILSI nieuwsbrieven verschenen; vóór 2003 publiceerden zij geen berichten over het feit dat lichaamsbeweging obesitas kon bestrijden. Van 2010 tot 2015 stond echter 60% van de artikelen achter het idee, en minder dan een kwart focuste op dieet.

Na een aantal kritische onderzoeksrapporten van de New York Times in 2015, krabbelde Coke terug met hun agressieve promotie van de wetenschap over lichaamsbeweging. Maar hun invloed blijft merkbaar in China aangezien de structuur ongewijzigd blijft en de activiteitenprogramma’s die zij voorstaan nu stevig verankerd zijn.

En hoewel veel wetenschappers haar bevindingen kunnen zien als een duidelijk bewijs van industriële partijdigheid, ontdekte Greenhalgh in uitvoerige interviews met meer dan twee dozijn obesitas- en gezondheidsexperts, dat de meeste Chinese wetenschappers hun schouders ophaalden over deze verontrustende zaken.

“De grootste meerderheid zei dat er geen sprake was van belangenverstrengeling”, zegt ze. “Er was een handjevol wetenschappers dat geloofde dat als corporaties de wetenschap subsidiëren dit onvermijdelijk altijd tendentieus zal zijn. Maar zij waren zeer in de minderheid, en de meesten vroegen mij hun namen niet te vermelden omdat ze bang waren voor mogelijke consequenties... omdat de politieke cultuur in China zeer bedrijfsvriendelijk en pro-Westen is.”

“De westerse wetenschap en vooral de Amerikaanse wetenschap wordt beschouwd als de beste ter wereld, en wat er gebeurt is dat deze bedrijven zich presenteren als wetenschappelijk en technisch geavanceerd en genereus vanwege hun sociale verantwoordelijkheidsprogramma’s,” voegt ze toe. “Dus het idee is: wat is er níet geweldig aan Coca-Cola?”

Uiteindelijk was één van de redenen dat ILSI - en Coke in het verlengde - de Chinese policy over obesitas zo effectief konden verleggen, zegt Greenhalg, dat ze de enigen waren die het onderzoek leidden.

Feitelijk komt het erop neer dat de overheid niet maalde om chronische ziekten... maar ILSI wel omdat deze bedrijven de agenda’s bepaalden,” zegt ze. “Vaststaat dat ILSI-China de enige instantie was met geld en interesse (in obesitas), en dat hadden ze door de bedrijfsfondsen, want Coke wilde bij de eerst mogelijke gelegenheid met hun oplossing op de publieke gezondheidsagenda en invloed op de wereldwijde discussie over obesitas.”

Die oplossing d.m.v. fysieke activiteit, zegt Greenhalgh, is tegenstrijdig met veel van de hedendaagse wetenschappelijke meningen over het bestrijden van obesitas.

“In het verleden was een handjevol academici van mening dat de obesitas epidemie eigenlijk een epidemie was van passiviteit,” zegt ze. “Maar vandaag de dag zijn er zeer weinig deskundigen op het gebied van chronische ziekten die dat beamen, en steeds meer mensen zijn ervan overtuigd dat ondanks het feit dat je actief moet blijven, voeding nog belangrijker is als het op vermindering van obesitas aankomt.”

Vooruitkijkend zegt Greenhalgh dat ze de wereldwijde invloed van ILSI wil onderzoeken en werkt aan een boek dat de bezigheden van de organisatie in China in meer detail zal verkennen.

“Het kwam puur door mijn achtergrond van wetenschap en technologie studies waardoor ik mij geroepen voelde om grondig te bekijken hoe wetenschap beoefend wordt en het te ontrafelen, om tot deze ontdekking te komen,” zegt Greenhalgh. “Ik was geschokt toen ik dit ontdekte. Ik had geen idee.”

“Als je de literatuur erop naleest vind je niet veel over hoe Coke de obesitas wetenschap en het beleid in de VS beïnvloedt, maar de literatuur díe er is demonstreert Coca-Cola’s inspanningen,” vervolgt zij. “Dit laat hun invloed zien, en ik was verbijsterd.”

Vertaling: Ellen Lam