Diabetes: Zijn hoge bloedsuikergehaltes eerder het gevolg dan de oorzaak van deze ziekte?

GERMAN CANCER RESEARCH CENTER (DEUTSCHES KREBSFORSCHUNGSZENTRUM, DKFZ)

Insulineresistentie en verhoogde bloedsuikergehaltes worden beschouwd als de oorzaak van diabetes type 2. Maar wetenschappers van het German Cancer Research Center (DKFZ) en het Heidelberg University Hospital hebben nu aan kunnen tonen dat het wel eens totaal anders zou kunnen zijn. Met behulp van vliegjes lieten zij zien dat verhoogde gehaltes van het metaboliet MG (methylglyoxal) de typische diabetische verstoringen van het metabolisme veroorzaken en leiden tot insulineresistentie, obesitas en verhoogde bloedsuikergehaltes.

Diabetes type 2, een diabetesvorm die typerend intreedt op middelbare of latere leeftijd, veroorzaakt ernstige gezondheidscomplicaties waaronder een verhoogd risico op hartziektes en beroertes, forse bloedcirculatieproblemen in de benen en ernstige schade aan ogen, zenuwen en nieren. Men denkt dat deze gevaarlijke, late effecten veroorzaakt worden door hoge bloedsuikergehaltes, die zich ontwikkelen als de lichaamscellen niet langer reageren op insuline, het regulerende hormoon dat het bloedsuiker verlaagt.

Bloedglucosegehaltes staan in verband met het niveau van diabetische symptomen. Als zeer hoge bloedglucosegehaltes door het gebruik van medicijnen worden verlaagd, verhoogt gelijktijdig de mate van infarcten en beroertes, en bloedcirculatieproblemen.

“Maar dit klopt tot op zekere hoogte,” zegt Peter Nawroth, Medisch Directeur van het Department of Endocrinology and Metabolism van het Heidelberg University Hospital. “In de afgelopen jaren hebben grote klinische onderzoeken aangetoond dat zelfs als het bloedsuiker met medicijnen verlaagd kon worden tot onder de diabetes drempelwaarde, desondanks veel patiënten de typische schade aan zenuwen en nieren ontwikkelden. Dit suggereert dat diabetes type 2 in feite moleculaire oorzaken heeft, onafhankelijk van insuline en glucose.”

Peter Nawroth en Aurelio Teleman, hoofd van de Division of Signal Transduction in Cancer and Metabolism bij het German Cancer Research Center (DKFZ) in Heidelberg, wist dat in type 2 diabetici hoge waardes geobserveerd werden van een glucosemetaboliet genaamd methylglyoxal (MG). Omdat MG schade kan veroorzaken aan proteïnen, zou het volgens de schoolboeken dus één van de veroorzakers moeten zijn van de typisch diabetische schade. Echter, in het licht van hun recente uitkomsten, twijfelen metabolisme experts Teleman en Nawroth nu aan deze opeenvolging van gebeurtenissen.

Als ratten MG in hun voedsel krijgen toegediend, ontwikkelen ze veel typische tekenen van diabetes, inclusief insulineresistentie. De onderzoekers van Heidelberg besloten de effecten te onderzoeken van langdurig verhoogde MG concentraties op het organisme. Ze kozen fruitvliegjes als model voor dit doel. “Vliegen en mensen zijn geen naaste verwanten. Maar omdat energiemetabolisme zich heel vroeg in de evolutie ontwikkelde, zijn de resultaten desondanks van betekenis en kunnen gewoonlijk vertaald worden naar zoogdieren en mensen,” zegt Teleman.

Door gebruik van genetische ontwikkelingen schakelden de onderzoekers het enzym uit dat MG in vliegen afbreekt. Met als gevolg dat het glucosemetaboliet MG zich opstapelde in hun lichaam. Snel ontwikkelden de vliegjes insulineresistentie. Later werden zij obese en bij een hogere leeftijd raakten de glucosegehaltes verstoord.

“Het blijkt genoeg te zijn om het MG gehalte te verhogen om insulineresistentie en typisch diabetische metabolische verstoringen te activeren,” concludeert Teleman. Dit is een duidelijk bewijs dat MG niet het gevolg, maar eerder de oorzaak is van diabetes type 2.”

Aan de andere kant rijst de vraag wat de oorzaak zou kunnen zijn van een verhoogd MG gehalte. Bijvoorbeeld, obese mensen die niet diabetisch zijn, vertonen ook verhoogde MG gehaltes. “Waarom dit zo is weten we niet. Dit is een belangrijk onderwerp van ons toekomstige onderzoek,” zegt Nawroth. Teleman voegt toe: “Zowel productie als afbraak van MG wordt beïnvloed door talrijke metabolische processen die we nog niet kennen en die we beter moeten begrijpen. En we willen ook dringend onderzoeken in muizen welke klinische symptomen langdurig verhoogde MG gehaltes veroorzaken bij zoogdieren.”

Vertaling: Ellen Lam


 

Steun ons kenniswerk, winkel eens in de Leefbewust winkel


Naar het overige nieuws van vandaag