Bepaalde ijzersupplementen kunnen de ontwikkeling van darmkanker beïnvloeden

Volgens een nieuwe studie op kankercellen van Chalmers University of Technology, Zweden verhogen twee ijzersamenstellingen de vorming van een bekende biomarker voor kanker.

CHALMERS UNIVERSITY OF TECHNOLOGY

De twee verbindingen, ferri-citraat en ferri-EDTA, worden vaak gebruikt in voedingssupplementen en als voedingsadditief respectievelijk op wereldwijde markten, waaronder de VS en de EU. De onderzoekers bestudeerden ferri-citraat en ferri-EDTA, waarvan eerder is aangetoond dat ze de tumorvorming bij muizen met darmkanker verergeren. De wetenschap hierachter is tot nu toe weinig begrepen en mogelijke effecten op menselijke cellen werden niet eerder onderzocht.

De nieuwe studie, die werd uitgevoerd in samenwerking met het UK Medical Research Council en Cambridge University, keek naar het effect van normale aanvullende doses van deze verbindingen op twee soorten gekweekte menselijke darmkankercellen. Ter vergelijking maten ze ook de effecten van ferrosulfaat, een andere zeer algemeen beschikbare ijzerverbinding.

Hoewel ferrosulfaat geen effect had, veroorzaakten ferricitraat en ferri-EDTA een toename in cellulaire niveaus van amfireguline, een biomarker voor kanker. Dit was zelfs bij lage doses het geval.

"We kunnen concluderen dat ferri-citraat en ferri-EDTA mogelijk carcinogeen zijn, omdat ze beide de vorming van amfireguline, een bekende kankermarker die het vaakst in verband wordt gebracht met langdurige kanker met een slechte prognose, verhogen," zegt Nathalie Scheers, universitair docent aan de Chalmers Universiteit van Technologie en hoofdauteur van het onderzoek.

Tegenwoordig zijn er veel verschillende soorten ijzersupplementen op de markt. Deze kunnen gebaseerd zijn op ten minste 20 verschillende ijzerverbindingen en worden verkocht onder een groot aantal merken. Ferriesulfaat is één van de meest voorkomende, maar ijzercitraat, waarvan wordt gezegd dat het milder is voor de maag, is ook algemeen verkrijgbaar in winkels en online. Het wordt ook gemakkelijker door het lichaam opgenomen langs voeding zoals granen, bonen en noten.

Maar voor consumenten die een geïnformeerde keuze willen maken, kan het vaak moeilijk zijn om te weten wat ze precies kopen. "Veel winkels en leveranciers geven niet echt aan wat voor soort ijzerverbinding aanwezig is, zelfs niet in apotheken; meestal staat er 'ijzer' of 'ijzermineraal',waar de consument niets aan heeft," zegt Nathalie Scheers.

IJzer wordt ook aan sommige voedingsmiddelen toegevoegd om ijzertekort te bestrijden. Ferric EDTA is goedgekeurd als versterkend middel in zowel de VS als de EU. Het wordt ook gebruikt in landen als China, Pakistan, Brazilië, Mexico en de Filippijnen, waar het wordt toegevoegd aan meel en poedervormige dranken. Bovendien is het aanwezig in bepaalde medicijnen voor kinderen met een laag ijzerniveau in landen zoals UK en Frankrijk.

Met zowel ferri-citraat als ferri-EDTA in wijdverspreide toepassing, hoe moeten consumenten of patiënten deze nieuwe bevindingen inschatten?

"Ten eerste moeten we niet vergeten dat de studie werd uitgevoerd op menselijke kankercellen die in het laboratorium werden gekweekt, omdat het onethisch zou zijn om dit bij mensen te doen; maar de mogelijke mechanismen en effecten die worden waargenomen, vragen nog steeds om voorzichtigheid, "zegt Nathalie Scheers. "Mensen moeten op dit moment nog steeds aanbevolen medisch advies opvolgen; als onderzoeker kan ik niets aanbevelen - dat advies moet van de autoriteiten komen, maar als ik persoonlijk een ijzersupplement zou gebruiken, zou ik ijzercitraat proberen te vermijden, "gaat ze verder.

Verder is ze niet bereid commentaar te geven. Onderzoek in het veld is tot nu toe beperkt, zelfs met betrekking tot het meer gebruikte ferrosulfaat. Het belangrijkste voor haar is dat we een onderscheid gaan maken tussen verschillende soorten ijzer.

"Het belangrijkste is dat onderzoekers en autoriteiten een onderscheid moeten maken tussen de vormen van ijzer." We moeten bedenken dat verschillende vormen verschillende biologische effecten kunnen hebben," concludeert ze.

Vrouwen lopen meer risico.

Het meeste ijzer dat het lichaam nodig heeft, wordt verkregen door voedsel zoals vlees, vis, groenten, fruit en volle granen. Maar soms is dit niet genoeg. Zwangere vrouwen hebben mogelijk extra ijzer nodig, evenals mensen die bloed hebben verloren of een laag hemoglobinegehalte hebben om andere redenen. Bij patiënten met een nieraandoening kunnen hoge doses ijzer nodig zijn om fosfaten in de bloedbaan te binden.

Vertaling: Andre Teirlinck