Darmmicroben kunnen beschermen tegen hoge
bloeddruk
Bepaalde stammen van darmbacteriën kunnen ervoor
zorgen dat een zoutrijk dieet niet langer
ontstekingsreacties opwekt die samenhangen met hoge
bloeddruk.
CAMBRIDGE, Massachusetts- Microben die in de darmen
leven kunnen welllicht bescherming bieden tegen de
effecten van een zoutrijk dieet, aldus een nieuw
onderzoek van MIT.
Het team van MIT, dat samenwerkte met onderzoekers in
Duitsland, ontdekte dat een zoutrijk dieet bij zowel
muizen als mensen zorgt voor afname van de populatie van
bepaalde soorten gunstige bacteriën. Als gevolg daarvan
neemt het aantal ontstekingsbevorderende cellen genaamd
Th-17-cellen toe. Deze immuuncellen worden in verband
gebracht met hoge bloeddruk, hoewel de exacte manier
waarop ze bijdragen aan een hoge bloeddruk nog niet
bekend is.
De onderzoekers toonden ook aan dat een behandeling
met probiotica deze effecten kon omdraaien, maar ze
waarschuwen wel dat je de bevindingen niet moet zien als
vrijbrief om maar zoveel zout te eten als je wil, zolang
het probioticum maar wordt ingenomen.
“Ik denk zeker dat er een belofte schuilt in de
ontwikkeling van probiotica die ingezet kunnen worden om
misschien een paar van de effecten van een zoutrijk
dieet op te lossen, maar mensen moeten niet denken dat
ze nu fast food kunnen gaan eten en dan even wat
probiotica kunnen slikken en dat het dan wel goed zit.”
Zegt Eric Alm, directeur van het Center for Microbiome
Informatics and Therapeutics bij MIT en hoogleraar
Biological, Civil and Environmental Engineering aan de
MIT.
De senior auteurs van de studie, die in het
novembernummer verschijnt van Nature, zijn Alm, Dominik
Muller (Max-Delobruck Centrum voor Moleculaire
Geneeskunde te Berlijn) en Ralf Linker
(Friedrich-Alexander University in Erlangen, Duitsland).
De hoofdauteur is Nicola Wilck van het Max-Delbruck
Centrum voor Moleculaire Geneeskunde. Andere bijdragen
zijn van postdocs Mariana Matus en Sean Keraney en Scott
Olesen, PhD.
Te veel zout
Het is al langere tijd bekend dat een zoutrijk dieet kan
leiden tot cardiovasculaire aandoeningen. Naarmate zich
meer natrium in de bloedbaan ophoopt houdt het lichaam
meer vocht vast om die natrium te verdunnen en het hart
en de bloedvaten moeten harder pompen om het extra
volume aan water te vervoeren. Hierdoor kunnen de
bloedvaten stijf worden, wat mogelijk tot hoge
bloeddruk, hartaanvallen en beroertes kan leiden.
Recente bevindingen wijzen ook uit dat het
immuunsysteem van het lichaam een rol speelt bij sommige
effecten van een zoutrijk dieet. Het lab van Muller
heeft eerder al aangetoond dat zout leidt tot een
toename van Th-17-immuuncellen, die ontsteking aanjagen
en tot hoge bloeddruk kunnen leiden. Muller en zijn
collega’s zagen ook dat een overmaat aan zout bij muizen
de ontwikkeling van een auto-immuunziekte kan aanjagen
die lijkt op multiple sclerose.
Nu heeft het lab van Alm ook interacties bestudeerd
tussen menselijke darmmicroben en populaties van
verschillende soorten immuuncellen. Hieruit bleek dat de
balans tussen de ontstekingsbevorderende cellen zoals
Th-17 en ontstekingsremmende cellen wordt beïnvloed door
de samenstelling van het darmmicrobioom. De onderzoekers
constateerden ook dat probiotica de balans kan laten
doorslaan ten gunste van de ontstekingsremmende cellen.
Voor dit onderzoek werkten de teamleden samen om te
bepalen hoe een zoutrijk dieet het microbioom zou kunnen
beïnvloeden en of deze veranderingen kunnen worden
gelinkt aan de nadelige gezondheidseffecten van een
dergelijk dieet.
Twee weken lang werden muizen gevoerd met voer dat 4
procent tafelzout, natriumchloride, bevatte. Een normaal
muizendieet bevat 0,5 procent zout. Zij constateerden
dat dit dieet leidde tot een afname van het type
bacterie genaamd Lactobacillus murinus. Deze muizen
hadden ook grotere hoeveelheden ontstekingsbevorderende
Th-17-cellen en hun bloeddruk ging omhoog.
Nadat de muizen met hoge bloeddruk een probioticum
hadden gekregen met Lactobacillus murinus ging het
aantal Th-17-cellen weer omlaag en de hoge bloeddruk nam
af.
Een studie met 12 mensen wees uit dat een toevoeging
aan het dieet van 6 milligram natriumchloride per dag,
twee weken lang, ook leidde tot een veranderde
bacteriesamenstelling in de darmen. Het aantal
Lactobacillen nam af en de bloeddruk van de deelnemers
steeg, samen met het aantal Th-17-cellen.
Als de deelnemers eerst een week lang een probioticum
kregen voordat ze een zoutrijk dieet gingen volgen,
bleven het niveau van de bacteriën en de bloeddruk
normaal.
Het is nog niet duidelijk hoe de Th-17-cellen
bijdragen aan het ontstaan van hoge bloeddruk en andere
nadelige effecten van een zoutrijk dieet.
“We beginnen in te zien dat het immuunsysteem een
heleboel controle uitoefent over het lichaam, meer dan
we meestal denken als het gaat om immuniteit,” zegt Alm.
“We moeten nog ontrafelen hoe dit eigenlijk precies in
zijn werk gaat.”
De onderzoekers hopen dat hun bevindingen, samen met
toekomstig onderzoek, zullen helpen licht te werpen op
de manier waarop een zoutrijk dieet invloed heeft op
ziektes. “Als je dat kunt achterhalen en de moleculaire
details daarvan volledig in beeld kunt brengen, kun je
ervoor zorgen dat mensen zich misschien beter aan een
gezond dieet zullen houden,” aldus Alm.
Alm en andere medewerkers bestuderen ook hoe andere
voedingsfactoren, zoals vezels, vetten en eiwitten het
microbioom beïnvloeden. Ze hebben duizenden
verschillende bacteriestammen verzameld, die de vaakst
voorkomende soorten in de menselijke darmen
vertegenwoordigen. Zij hopen meer te leren over de
relaties tussen deze bacteriën, het voedingspatroon, en
ziektes zoals Inflammatoire damziektes.
Vertaling: A Zwart
