Succes kent vele vaders
Het was een flinke rel in de media toen kunstenaar / ontwerper
Daan
Roosegaarde opstapte tijdens een uitzending van College Tour. Het
stoorde
hem dat hij met zijn stofafvanger werd beschuldigd van plagiaat.
Maar ook de beschuldigers hebben voortgebouwd op de kennis van
anderen. Reden om maar eens de genealogie van de gebruikte techniek
in kaart te brengen.
Aan aandacht was er geen gebrek voor de Smog Free Tower, die in
Rotterdam fijn stof uit de omgevingslucht moet halen. Het ontwerp
van kunstenaar / ontwerper Daan Roosegaarde haalde van New York tot
Peking het nieuws, zoals dat ook het geval was bij veel van zijn
andere opmerkelijke projecten.
In het televisie programma College Tour van Twan Huys kreeg de
flink aan de weg timmerende media darling kritisch positief
commentaar op zijn werk: sterke ideeën, mooie ontwerpen en mooi
gebracht. Een van die commentatoren was drs. Ing. Bob Ursem,
directeur van de Cultuurtuin van de TU Delft. Die noemde Roosegaarde
“een prachtige designer, ontwerper en iemand die ideeën uit de
techniek gebruikt”. En verwijzend naar de Smog Free Tower vervolgde
hij met: “Ik heb zelf als wetenschapper zestien jaar aan het concept
van ultrafijnstofreductiesysteem gewerkt. Je ziet dan dat
Daan het poneert in de mediawereld alsof het zijn uitvinding is.....
https://www.youtube.com/watch?v=QvwELf_ubNU
… en dat doet hij in een setting waarin hij formules maakt en
uitrekent, maar in werkelijkheid is dat natuurlijk niet het geval.
Hij weet goed zaken te vertalen, maar alle berekeningen en
moduleringen om de Smog Free Tower tot een succes te maken kan Daan
absoluut niet”. “Wat een gezeik!”
reageerde Roosegaarde, die zich pas na een time-out van achttien
minuten wist te herpakken.
https://www.youtube.com/watch?v=rLcfcFa0YKE
“Dit is wel een zeer flagrant voorbeeld van de pot die de ketel
verwijt dat die zwart ziet”, reageert prof. dr. ir. Jan Marijnissen,
gepensioneerd universitair hoofddocent van de faculteit Chemische
Technologie aan de TU Delft en gasthoogleeraar aan de Amerikaanse
University of Gainesville.
Want Ursem heeft veel van zijn ideeën over het afvangen van
fijnstof weer van.... Marijnissen. Al valt de claim van Ursem dus op
de zelfde manier te becommentariëren als die van Roosegaarde,
Marijnissen wil daar niet blijven hangen. Hij ziet Roosegaarde als
iemand die blijkbaar een oog
heeft voor kansen, iemand die meerwaarde in iets ziet.
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/002185029290316N
Hij is een opportunist in de positieve zin van het woord, iemand
die een idee, met / of zonder toevoeging van een nieuw ingrediënt,
in nieuw papier weet te verpakken en aan de juiste partij weet te
verkopen. Volgens Marijnissen kan Ursem bogen op dezelfde
kwaliteiten.
https://en.wikipedia.org/wiki/Opportunism
Het is een interessant samenspel van uitvinders en opportunisten,
waarbij beide groepen op een andere wijze voortbouwen, dan wel
omgaan met de kennis van hun voorgangers en collega's. Kijken de
wetenschappers naar de diepte, de opportunisten kijken vooral om
zich heen.
Het samenspel tussen beide types brengt de wetenschap weer een
stukje verder de maatschappij in. Dat gaat niet altijd direct op de
perfecte wijze, zoals de bioloog de kunstenaar voor de voeten werpt
bij de Smog Free Tower, maar zo gaat dat nu eenmaal.
https://en.wikipedia.org/wiki/The_Praise_of_Folly
Na zijn studie aan de faculteit Mijnbouwkunde in Delft werkte
Marijnissen in Afrika. In 1984 promoveerde hij op Environmental
Engineering aan de University of Minnesota. Hij specialiseerde zich
verder in aerosoltechnologie en zette in 1987 als docent bij de
vakgroep Deeltjestechnologie van de Delftse faculteit Scheikundige
Technologie het Aerosol Laboratorium op.
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/030438869090045W
Hij was er ondermeer mentor van promovendus dr. ir. Gabrie
Meesters, wiens onderzoek zich richtte op het produceren van kleine
druppeltjes voor medicinale toepassingen. Meesters had tijdens een
studiereis in Japan een laboratoriumopstelling gezien waar die
druppeltjes met elektrische
spanning werden gemaakt.
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0021850293900277
In Delft zette Meesters er zo veel spanning op zijn opstelling
dat een druppel tot een punt werd getrokken en in zeer kleine
druppeltjes uiteen sproeide. Het leek een nieuw fenomeen, maar
Marijnissen werd gewezen op de beschrijving in De Magnete van
William Gilbert uit 1600. In 1964
beschreef Sir Geoffry Taylor het verschijnsel mathematisch.
http://www.new-science-theory.com/william-gilbert-de-magnete.pdf
Een eyeopener voor Marijnissen was een publicatie uit 1968 van
dr. Felix Weinberg, de eerste over het manipuleren van geladen
aerosoldeeltjes met electrische velden. Op de Europese
Aerosolconferentie in Hannover in 1987 ontmoette Marijnissen dr.
ing. Rein Roos van het Laboratorium voor Plasma Fysica van het
Parijse Supélec (Ecole Supérieure d'Electricité).
http://tinyurl.com/weinbe
http://tinyurl.com/ju5syes
Het klikte direct en tot op de dag van vandaag werken de twee
samen. Beiden was het opgevallen dat in het onderzoek de effecten
van lading vaak worden verwaarloosd, terwijl in de natuur veel
deeltjes er juist gebruik van maken. Deze eigenschap bleek meetbaar
met een door Roos ontwikkeld
meetinstrument.
http://tinyurl.com/theseR
Hun eerste gezamelijke onderzoek betrof het neutraliseren van de
lading van druppeltjes die met elektrospraying werden gevormd, om zo
meer grip te krijgen op het sturen van de druppeltjes en te
voorkomen dat ze uiteen zouden spatten.
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0021850205800229
Toen een bekende in 1990 op de A16 bij Breda in zeer dichte mist
verongelukte, vroegen Marijnissen en Roos zich af of ze mist konden
beïnvloeden met behulp van een electrisch veld. Ze ontwikkelden een
instrument voor het realtime meten van de lading op individuele
deeltjes.
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/002185029290316N
Tijdens metingen in Frankrijk was het Roos opgevallen dat er kort
voor een onweerbui sprake was van een sterke toename van geladen
deeltjes in de lucht. Het duo vermoedde dat planten op een
vergelijkbare manier als electrospray materiaal afgaven bij een hoog
electrisch veld.
http://tinyurl.com/raroos
Nadat ze toevallig over de moeizame productie van het
kankerremmende middel taxol uit de taxusboom hadden gelezen,
probeerden ze in 1998 of ze met een sterk electrisch veld een boom
konden laten sproeien. Eerst in de tuin van Marijnissen en daarna op
grotere schaal in de Biologische Tuin van de TU Delft.
http://tinyurl.com/taxol1
Kennis van taxol had hij niet, vertelt Marijnissen, maar die werd
snel bijgespijkerd door de scriptie van Maria van Vugt, die haar
begeleider hem in handen drukte. Het onderzoek kreeg mede door de
link met kanker veel media-aandacht.
http://tinyurl.com/taxol2
Bioloog Bob Ursem, die in 2001 directeur werd van de Biologische
Tuin, had al contacten met de “groene” tak van aannemingsbedrijf BAM
voor het experimenteel toepassen van beplanting langs wegen om
fijnstof te reduceren. Hij zag potentie in het onderzoek van
Marijnissen en Roos en
raakte er uiteindelijk zelf bij betrokken.
http://www.duragreen.nl/nl/home/
Samen met BAM Infratechniek ontwikkelden ze een systeem dat met
coronadraden aerosole deeltjes oplaadt, met een geaarde plaat
afvangt en zo fijnstof reduceert. Bij de test in de Thomassentunnel
bij Rozenburg in 2009 in het kader van het programma Luchtkwaliteit
van Rijkswaterstaat waren de resultaten veelbelovend.
http://www.google.com/patents/WO2013051931A1?cl=en&hl=fr
Ook bij daaropvolgende proeven, ondermeer in een staalfabriek,
bleek het systeem uitstekend werken, aldus mr. Irene Bruines,
toenmalig lid van het fijnstofteam van BAM.
http://www.cobouw.nl/artikel/1110616-lantaarnpalen-ingezet-tegen-afvangen-fijn-stof
Marijnissen ging eind 2011 met pensioen, maar dat was een
formaliteit. De experimenten gingen gewoon door, zij het niet meer
op de TU Delft. Het in 2006 breed opgezette TU Delft-patent werd
later opgesplitst in drie gebieden.
http://tinyurl.com/Espray
Bruines had het BAM-team inmiddels verruild voor de firma ZIUT,
leverancier van onder meer lantaarnpalen. Zij zag zoveel potentie in
de vindingen van Marijnissen en Roos dat zij met de firma MARK het
patent van de TU Delft kocht en het bedrijf StatiqAir oprichtte.
http://statiqair.com/
Het bedrijf produceert fijnstof reductie units, Pamares genaamd,
die op straatlantaarns van ZIUT worden geplaatst. Onlangs zijn de
eerste units bij een verkeersplein in het centrum van Arnhem in
gebruik genomen. Binnenkort wordt een industriële uitvoering in een
asfalt fabriek geplaatst.
Marijnissen en Roos zijn wetenschappelijke adviseurs van StatiqAir.
http://tinyurl.com/ziut01
Voor de stallen werd Marijnissen benaderd door ENS Technology uit
Cuijk. Na een aantal experimenten bij varkens- en kippenboeren met
ook Roos en Ursem brengt het bedrijf nu de Merlin op de markt.
Overgens was ENS ook betrokken bij de Smog Free Tower van
Roosegaarde; Marijnissen en Roos hebben geen band met ENS.
https://www.studioroosegaarde.net/project/smog-free-project/info/
Een afstudeerder van Marijnissen heeft de opgebouwde kennis
gebruikt om het bedrijf Virus Free Air op te richten. Nog een
spin-off is de firma Flora Fluids in Venlo, die het idee om met
behulp van electrische velden stoffen aan planten te onttrekken, het
zogenaamd melken, verder ontwikkelt.
http://tinyurl.com/Joep01
Volgend jaar brengt StatiqAir voor BAM een
fijnstofreductiesysteem aan in het tunnelgedeelte van de Rotterdamse
Baan, de nieuwe verbindingsweg tussen het centrum van Den Haag en
Rijswijk, dat gebaseerd is op kennis van Marijnissen en Roos. En met
dank dus aan andere vinders, verpakkers
en verkopers.
https://www.wegenwiki.nl/Rotterdamsebaan
© 2016, Philip Broos, Rein André Roos.
Steun ons werk, bezoek eens de Leefbewust webwinkel
De Leefbewust webwinkel richt zich voornamelijk op plantaardige
produkten zoals bessen, kruiden, grassen, algen, algenolie, zaden,
een natuurlijke multivitamine en de krenten uit de pap qua
voedingssupplementen. We zijn eigenlijk altijd op zoek naar de beste
versies van produkten. Zo hebben we schone Chlorella uit
binnenkweek, Spirulina gekweekt in bassins in de woestijn van
California en de betere kwaliteit tarwegras uit Nieuw Zeeland.
Bezoek de webwinkel
