Vervuiling door zware metalen leidde 415 miljoen jaar geleden
tot misvormingen en massaal uitsterven in de oceanen
Tijdens een reeks oeroude biologische crisissen stierf tot 85%
van de ongewervelde zeedieren uit. Uit onderzoek van misvormd
fossiel plankton blijkt dat de oorzaak daarvan, ten minste
gedeeltelijk, te vinden is in vervuiling door zware metalen.
Het Ordovicium en het Siluur (ca. 485 tot 420 miljoen jaar
geleden) waren cruciale momenten in de evolutie van het leven op
Aarde. In opeenvolgende korte periodes stierf uiteindelijk tot 85%
van de mariene ongewervelde dieren uit, maar de oorzaak voor die
sterfte bleef lange tijd ongekend.
Een internationaal team, geleid door Thijs Vandenbroucke
(gastprofessor aan de UGent en onderzoeker bij het Franse CNRS) en
Poul Emsbo (US Geological Survey), zocht naar de oorzaak van de
misvormingen die systematisch voorkomen bij fossiel plankton dat
dateert uit de aanvangsfases van die herhaalde periodes van massale
sterfte.
Oorzaak misvormingen en uitstervingsfases
In een artikel in het tijdschrift Nature Communications wijzen de
wetenschappers op een sterk verhoogde concentratie aan zware
metalen, zoals ijzer, lood en arsenicum, in fossiel materiaal van
misvormd marien plankton uit het laat Siluur (415 miljoen jaar
geleden). Van dit soort metalen staat vandaag vast dat ze heel
toxisch kunnen zijn, en misvormingen in mariene organismes kunnen
veroorzaken.
De onderzoekers leidden daaruit af dat vervuiling door zware
metalen de oorzaak was van de misvormingen in het oeroude plankton,
en dus waarschijnlijk ook aan de basis lag van de uitstervingsfase
die op ongeveer het zelfde moment aanving.
Dat dergelijke misvormde planktonfossielen uit de aanvangsfases
van de periodes waarin ongewervelden uitstierven, herhaaldelijk en
quasi systematisch gevonden worden, leidt tot de intrigerende
mogelijkheid dat vervuiling door metalen en hun verspreiding
doorheen zuurstofarme watermassa’s kan hebben bijgedragen tot vele,
indien niet tot elk van deze catastrofale sterfteperiodes in de
Paleozoïsche oceanen.
Het wetenschappelijke artikel is te raadplegen op
http://www.nature.com/ncomms/index.html
