Op de vlucht voor klimaatverandering: is Europa er klaar voor?
Toekomstige klimaatveranderingen, zoals toenemende
overstromingen, landerosie en droogte kunnen leiden tot veranderende
migratiepatronen in Europa. Aldus een recente analyse* door
onderzoekers van het Londense King’s College. Deze patronen zijn
echter niet precies te voorspellen, omdat ze het resultaat zijn van
een complexe wisselwerking tussen klimaatverandering en economische,
politieke en sociale factoren, maar ook van de mate waarin Europa
hier op voorbereid is.
De huidige vluchtelingenstroom in Europa wordt nu al beïnvloed
door milieufactoren. Zo is de woestijnvorming in Noord-Afrika mede
debet aan de recente vluchtelingenstroom vanuit deze regio naar de
Europese landen aan de Middellandse zee. Maar ook kunnen de
Europeanen zelf op zoek gaan naar meer levenskwaliteit in andere
delen van het continent: in streken met een aangenamer klimaat is
een toename van toerisme te verwachten.
De Engelse onderzoekers analyseren de mogelijke rol van
klimaatverandering op migratie zowel binnen Europa als naar Europa
vanuit Noord-Afrika en het Midden-Oosten.
Voor migratie bestaan vooral economische, politieke, sociale en
culturele motieven. Toch kun je deze niet los van elkaar zien en ze
kunnen elk beïnvloed zijn door milieufactoren. Zo heeft de
woestijnvorming in Noord-Afrika de armoede verergerd en daarmee
bijgedragen aan de huidige vluchtelingenstroom. De complexiteit van
de motieven maakt het moeilijk om de effecten van het milieu op de
migratie exact te bepalen.
Door een natuurramp gedwongen migratie is tot nu toe zeldzaam in
Europa, toch is de kans groot dat klimaatverandering in de toekomst
een grotere rol gaat spelen in de verplaatsing van
bevolkingsgroepen.
De laatst bekende verhuizing van mensen naar Europa door een
natuurlijke oorzaak, was die van het Antilliaanse eiland Montserrat,
bij de vulkaanuitbarsting in juli 1995, die een groot deel van het
eiland verwoeste. Klimaatverandering zal het risico op natuurrampen,
zoals overstromingen en droogte, in en om Europa doen toenemen.
Deze analyse wijst ons op de problemen in Noord-Afrika en in het
Midden-Oosten, die - indirect en samen met andere factoren - de
migratiedruk naar Europa doen toenemen. Zo is de niet-geïrrigeerde
landbouw in Marokko, Algerije, Tunesië en Egypte erg kwetsbaar voor
droogte, terwijl een zeespiegelstijging van één meter desastreus zou
zijn voor bewoners in de landen rond de Nijldelta. Zo’n 6 miljoen
mensen zouden hierdoor getroffen worden en 10 procent van het
landbouwareaal zou verloren gaan.
De bevolking van minder ontwikkelde landen is weliswaar het meest
gevoelig voor milieu-invloeden, maar Europa heeft ook haar zwakke
plekken. Dit kan de migratiedruk binnen Europa verhogen. Zo is er
een significant risico op overstroming rond de Noordzee, ondanks
alle preventieve maatregelen daar. De toename van regen- en
smeltwater in de toekomst zal dit risico nog vergroten. Bovendien
zou een zeespiegelstijging van twee meter, grote delen van Europa
onder water zetten, zowel aan de Middellandse Zee (Venetië), als aan
de Noordzee (Engeland en Nederland). Dit zou hele bevolkingsgroepen
kunnen verdrijven uit grote delen van deze landen.
Een veranderend klimaat, met toenemende overstromingen en
droogte, is ook in Europa onvermijdelijk. Het is aannemelijk dat dit
mensen onder druk zet om weg te trekken uit de meest risicovolle
gebieden, met name van het zuiden naar het noorden en naar het
oosten en van het platteland naar de steden. De analyse signaleert
ook dat juist de meest verstedelijkte en ontwikkelde delen van Noord
Europa wel eens het kwetsbaarst zouden kunnen zijn voor
klimaatinvloeden, door hun bevolkingsdichtheid en infrastructuur.
De onderzoekers beweren evenwel dat deze migratiedruk zal
verminderen door de juiste aanpassingen en voorzorgsmaatregelen om
extreme overlast van water en droogte het hoofd te bieden. Ze merken
op dat er momenteel in het noorden van Europa meer relevante
investeringen zijn gedaan in voorzorgsmaatregelen en aanpassingen
dan in het zuiden. Ze merken ook op, dat in de meer welvarende,
noordelijke landen deze aanpassingen ogenschijnlijk gemakkelijker
zijn door te voeren, maar dat in deze gebieden wel de meeste mensen
wonen en dat de intensieve landbouw hier aan de rand zit van
duurzaam waterverbruik. Dat maakt het ecosysteem van deze gebieden
in feite kwetsbaarder en de kans op rampen door klimaatverandering
groter.
Vertaling: Pieter Geluk –
www.groentekst.com
* Mulligan, M., Burke, S. & Douglas, C. (2014). Environmental
Change and Migration Between Europe and its Neighbours. People on
the Move in a Changing Climate (pp. 49–79). Springer; Netherlands.
DOI: 10.1007/978-94-007-6985-4_3.
Bron:
http://ec.europa.eu/environment/integration/research/newsalert/pdf/EU_migration_under_
environmental_change_impact_depends_on_current_infrastructure_51si7_en.pdf
Steun ons werk, bezoek eens onze webwinkel
Terug
naar het hoofdmenu
|
