Chlamydia vernietigt de lichaamseigen kankerverdediging
Door het afbreken van het kankeronderdrukkend p53
voorkomt Chlamydia de geprogrammeerde celdood en bevordert zo het
proces van kankerontwikkeling.
Infecties als gevolg van de seksueel overdraagbare
bacterie Chlamydia trachomatis blijven vaak onopgemerkt. De
ziekteverwekker is niet alleen een veel voorkomende oorzaak van
onvruchtbaarheid bij vrouwen maar wordt ook verdacht van verhoging
van het risico op abdominale kanker. Een onderzoeksteam van het Max
Planck Instituut voor Infectie Biologie in Berlijn heeft nu de
afbraak waargenomen van een belangrijke endogene beschermende factor
in de loop van de chlamydia-infectie.
Door activering van de
vernietiging van het p53-eiwit blokkeert de bacterie een belangrijk
beschermingsmechanisme van geïnfecteerde cellen, de initiatie van
geprogrammeerde celdood. De beschermende functie van p53 wordt
geremd bij vele vormen van kanker. De nieuwe inzichten liggen ten
grondslag aan de vermeende relatie tussen chlamydia-infectie en het
vóórkomen van bepaalde vormen van kanker.
Honderden mutaties treden elke dag op in bijna
elke cel van ons lichaam. Het eiwit p53 wordt dan geactiveerd om
deze veranderingen in het genoom te beperken: ofwel herstelt de cel
de beschadigde DNA of, indien dat niet mogelijk is, activeert ze het
cellulair zelfmoordprogramma. Op deze wijze worden cellen gewoonlijk
beschermd tegen de ontwikkeling van kanker.
Zoals het in Berlijn gevestigde team van het Max
Planck Instituut voor Infectie Biologie vorig jaar meldde, leiden
chlamydia-infecties tot een drastische toename van de mutatie
snelheid. Activering van het zelfmoordprogramma zou fataal zijn voor
Chlamydia, omdat de bacteriën zich alleen kunnen vermenigvuldigen in
hun gastheercellen waaruit zij hun voedingsstoffen halen. Om
zichzelf te beschermen blokkeert Chlamydia de activatie van het
cellulair zelfmoordprogramma.
Met de hulp van collega's van het Max Delbrück
Center for Molecular Medicine en van Australië, heeft het Max
Planck-team nu aangetoond dat Chlamydia zorgt voor de overleving van
de gastheercellen door het afbreken van p53. Dit gebeurt door het
activeren van een verdeeltraject dat reeds aanwezig is in de cellen.
De pathogenen hebben daarbij voldoende tijd om zich te reproduceren
in de cellen. Dit heeft echter mogelijk fatale gevolgen voor het
gastheerorganisme: de vernietiging van p53, de centrale 'beschermer
van het genoom", verhoogt het risico van mutante cellen op overleven
en het ontwikkelen van kankercellen.
Afbraak van p53 wordt ook waargenomen bij
infecties met het humaan papillomavirus, de oorzaak van
baarmoederhalskanker. Chlamydia kan ook bij deze ziekte een rol
spelen. Echter, dringt het veel dieper in de voortplantingsorganen
en kan ontsteking van de eileiders veroorzaken, waar zij vaak
ongemerkt lang verblijven. Van eierstokkanker, één van de meest
dodelijke kankers bij vrouwen, wordt nu ook verondersteld te
beginnen binnen de eileiders.
"Het effect van Chlamydia op p53 speelt een
belangrijke rol in de complexe puzzel van kankerontwikkeling. Hoe
meer onderbouwd het verband tussen infectie en kanker wordt, hoe
belangrijker het is om de ontwikkeling van effectieve vaccins en
antibiotica te promoten om kanker te voorkomen," zegt Thomas F.
Meyer, directeur van het Max Planck Instituut in Berlijn.
Vertaling: Andre Teirlinck
