Roken en zwangerschapsvergiftiging kunnen vruchtbaarheidsproblemen bij nakomelingen veroorzaken

UNIVERSITY OF CAMBRIDGE

Lage zuurstofniveaus in de baarmoeder – die veroorzaakt kunnen worden door roken of omstandigheden als zwangerschapsvergiftiging – kunnen vruchtbaarheidsproblemen veroorzaken later in het leven blijkt uit een studie uitgevoerd bij ratten.

De studie, geleid door onderzoekers van de University of Cambridge, toonde aan dat foetussen die tijdens de ontwikkeling blootgesteld zijn aan chronische hypoxie (lage zuurstofniveaus)bij hen leidde tot progressieve veroudering van de eierstokken en een lagere productie van eicellen.

Hypoxie in de baarmoeder kan door een aantal factoren veroorzaakt worden, inclusief roken, zwangerschapsvergiftiging, zwaarlijvigheid van de moeder en wonen op grote hoogte. Men wist al dat deze gesteldheid lange tijd effect heeft op nakomelingen, o.a. door het risico op hartziekten. Deze studie, gepubliceerd in de FASEB Journal, is echter de eerste die het effect op vruchtbaarheid aantoont.

Om de gevolgen van hypoxie te onderzoeken heeft men van de Metabolic Research Laboratories aan de University of Cambridge vrouwelijke zwangere ratten in verlaagde zuurstoflevels geplaatst (13%, vergeleken met de standaard van 21% die in de lucht zit) van de 6e tot de 20e dag van hun zwangerschap.

Daarna onderzochten ze de voortplantingsorganen van de vrouwelijke pups van 4 maanden oud.

Ratten zijn nuttige proefdieren voor dit doel om te bestuderen. Zoogdieren als zij hebben met hun lichamen en hun onderliggende biologie een paar belangrijke gelijkenissen met die van mensen. Hun zwangerschapsperiode en levenscyclus zijn veel korter dan die van mensen en dat maakt hen ideale proefdieren om zwangerschap en de ontwikkeling van foetussen.

Toen het team de pups onderzochten, vonden ze een afname in het aantal ovariële follikels in de voortplantingsorganen. Vrouwtjes worden geboren met een bepaald aantal follikels, waarvan elk het potentieel heeft zich te ontwikkelen tot een eitje. Bij mensen, verbruiken vrouwen doorgaans hun eitjes rond hun vijftigste en komen dan in de overgang.

De onderzoekers bekeken ook de lengte van telomeren bij het weefsel rond de eierstokken. Telomeren zijn te vinden aan het eind van chromosomen en beschermen chromosomen tegen aftakeling – ze worden vaak vergeleken met de plastic uiteinden van veters.

Bij het verouderen worden de telomeren steeds korter; vandaar dat hun lengte gebruikt kan worden om de veroudering te meten. De onderzoekers stelden vast, dat de telomeren in het weefsel rond de eierstokken bij de pups, die blootgesteld waren aan hypoxie, korter waren dan bij de pups die er niet aan blootgesteld waren.

“Het is alsof de lage zuurstofniveaus ervoor zorgden, dat het vrouwelijke eierstokweefsel sneller veroudert”, zei dr. Catherine Aiken van de University of Cambridge. “Biologisch, lijkt het weefsel ouder en van de vrouwtjes raakten eitjes eerder op – met andere woorden, werden onvruchtbaar – op jongere leeftijd.”

“Hoewel het onderzoek is uitgevoerd bij ratten”, zegt dr. Aiken, “zijn er alle reden om te verwachten, dat deze bevindingen ook vertaald kunnen worden naar mensen, daar voorgaande studies die hypoxie tijdens zwangerschap onderzochten in verband met andere gesteldheden, zoals hartziekten ook aantoonden van toepassing te zijn bij mensen.”

Terwijl vrouwen wordt aangeraden niet te roken gedurende de zwangerschap, liggen andere oorzaken van hypoxie, zoals zwangerschapsvergiftiging en wonen op grote hoogte, buiten hun controle. Niettemin, zegt dr. Aiken, dat de bevindingen van haar team nuttig kunnen zijn voor vrouwen die zijn blootgesteld aan lage zuurstofniveaus gedurende de zwangerschap van hun moeder.

“Nu we de link hebben gezien van hypoxie en vruchtbaarheidsproblemen bij ratten, weten we waar we naar moeten kijken bij vrouwen”, zeg ze. “Als hetzelfde blijkt waar te zijn voor het, dan kunnen vrouwen die een risico lopen, actie ondernemen door eerder in hun leven kinderen te nemen of om te denken aan ‘ondersteunde’ voortplanting, zoals IVF. Er is geen reden waarom deze vrouwen geen kinderen zouden kunnen hebben.

Dr. Aiken is ook betrokken bij een onderzoek dat kijkt of medicatie met antioxidanten kan helpen de schade veroorzaakt door hypoxie te herstellen.

Vertaling: Loes Vink