Waarom caloriearme zoetstoffen toch tot diabetes
en obesitas kunnen leiden
Veelgebruikte kunstmatige zoetstoffen blijken de vet-
en energiehuishouding te veranderen
De afgelopen decennia heeft het groeiende besef dat
het eten van te veel suiker gevolgen heeft voor de
gezondheid ervoor gezorgd dat de inname van caloriearme
kunstmatige zoetstoffen enorm is toegenomen. Uit nieuw
onderzoek blijkt echter dat die suikervervangers zelf
ook veranderingen teweegbrengen die verband houden met
diabetes en obesitas. Dit suggereert dat het overgaan
van gewone frisdrank op suikervrije frisdrank wellicht
valt in de categorie “van de regen in de drup”.
Kunstmatige zoetstoffen horen wereldwijd tot de meest
gebruikte voedingsadditieven en ze komen veelvuldig voor
in frisdranken met weinig of geen calorieën en in andere
producten. Sommige eerdere studies zien een verband
tussen kunstmatige zoetstoffen en negatieve gevolgen
voor de gezondheid, maar de resultaten uit ouder
onderzoek zijn niet eenduidig en er waren vragen over
mogelijke vooringenomenheid die te maken had met de
financiering van de studies.
Dit nieuwe onderzoek is het grootste tot nu toe
waarin biochemische veranderingen in het lichaam in
kaart worden gebracht, met gebruikmaking van een methode
die bekend staat als objectieve high-through-put
metabolomics (het zoveel mogelijk tegelijk in kaart
brengen van alle endogene metabolieten uit een
biologisch monster, vert.), na inname van suiker of
zoetstoffen. Ook werd gekeken naar invloeden op de
vasculaire gezondheid door te onderzoeken hoe de stoffen
de vaatwanden beïnvloeden. De studies werden uitgevoerd
op ratten en celculturen.
“Ondanks de toevoeging van deze caloriearme
zoetstoffen aan ons voedingspatroon namen zowel obesitas
als diabetes enorm toe,” zegt hoofdonderzoeker dr. Brian
Hoffmann, universitair docent aan de afdeling Biomedical
Engineering van het Medical College of Wisconsin and
Marquette University. “In onze studies lijken zowel
suiker als kunstmatige zoetstoffen negatieve effecten te
vertonen in relatie tot obesitas en diabetes, hoewel de
mechanismes erachter wel verschillen van elkaar.”
Hoffmann presenteerde het onderzoek op de jaarlijkse
bijeenkomst van de American Physiological Society
(Experimental Biology) die tussen 21 en 25 april
plaatsvond in San Diego.
Het team gaf verschillende groepen ratten voer met
veel glucose of fructose (vormen van suiker) of met
aspartaam of acesulfaam-kalium (veelgebruikte
caloriearme kunstmatige zoetstoffen). Na drie weken
werden opmerkelijke verschillen geconstateerd in de
hoeveelheden biologische stoffen, vetten en aminozuren
in bloedmonsters.
De resultaten wijzen erop dat kunstmatige zoetstoffen
de manier veranderen waarop het lichaam vetten verwerkt
en energie verkrijgt. Bovendien bleek acesulfaam-k zich
in het bloed op te hopen, waarbij hogere gehaltes een
schadelijker effect hadden op de vaatwandcellen.
“We zagen dat de machinerie van het lichaam suiker in
bescheiden hoeveelheden wel aankan; het is pas na
langdurige overbelasting dat deze machinerie het
begeeft,” zegt Hoffmann. “We zagen ook dat vervanging
van deze suikers door kunstmatige zoetstoffen leidde tot
negatieve veranderingen in de vet- en
energiestofwisseling.”
Dus wat is nu erger, suiker of kunstmatige
zoetstoffen? De onderzoekers wijzen erop dat de
resultaten geen duidelijk antwoord verschaffen en dat er
meer onderzoek nodig is in deze kwestie. Het is wel
bekend dat veel suiker eten samenhangt met een slechtere
gezondheid en de studie suggereert dat dit ook geldt
voor kunstmatige zoetstoffen.
“Het is niet zo dat je nu maar helemaal moet stoppen
met het gebruik van kunstmatige zoetstoffen, alsof dat
alle uitkomsten met betrekking tot diabetes en obesitas
even zou oplossen,” voegt Hoffmann toe. “Als je deze
lichaamsvreemde stoffen veelvuldig inneemt zal het
risico op slechte uitkomsten voor de gezondheid, net als
bij suiker, toenemen. Net als met andere dingen die je
eet geldt ook hier dat ‘met mate’ de sleutel is, als je
iets liever niet helemaal uit je voedingspatroon
weglaat.”
Vertaling: A Zwart
