Hersenen rijpen tijdens de kindertijd sneller door stress

RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN

Stress in de vroege kinderjaren leidt tot snellere rijping van bepaalde hersenregio's tijdens de adolescentie. Stress later in het leven leidt daarentegen tot een langzamere rijping van het brein van de adolescent. Dit is het resultaat van een onderzoek op lange termijn door wetenschappers van de Radboud Universiteit, waarbij 37 proefpersonen bijna 20 jaar zijn gevolgd. De bevindingen werden op 15 juni gepubliceerd in Scientific Reports.

In 1998 werd de groep - die toen 129 éénjarigen en hun ouders omvatte - voor de eerste keer getest. Gedurende 20 jaar hebben onderzoekers o.a. hun spelsessies en interacties met ouders, vrienden en klasgenoten bestudeerd. De kinderen werden ook onderworpen aan MRI-scans. Deze schat aan gegevens heeft Karin Roelofs, hoogleraar Experimentele psychopathologie, haar promovendus Anna Tyborowska en andere collega's van de Radboud Universiteit in staat gesteld te onderzoeken hoe stress in verschillende levensfasen de adolescente hersenen van deze kinderen heeft beïnvloed.

Meer in het bijzonder keken ze naar de effecten op de hersenveroudering. Tijdens de adolescentie ervaart ons brein een natuurlijk zuiveringsproces waarbij eerder gemaakte verbindingen tussen hersencellen worden verfijnd, waardoor er bruikbaardere en efficiëntere netwerken ontstaan.

Meer snoeien als gevolg van stress in het vroege leven.

De onderzoekers onderzochten twee soorten stressoren - negatieve gebeurtenissen in het leven en negatieve invloeden vanuit de sociale omgeving - in twee levensfasen: vroege kinderjaren (0-5 jaar) en adolescentie (14-17 jaar). Ze brachten deze stressniveaus in verband met de rijping van de prefrontale cortex, amygdala en hippocampus. Deze hersengebieden spelen een belangrijke rol bij het functioneren in sociale en emotionele situaties en staan ​​bekend als gevoelig voor stress.

Stress als gevolg van negatieve ervaringen tijdens de kindertijd, zoals ziekte of echtscheiding, lijkt tijdens de adolescentie verband te houden met snellere rijping van de prefrontale cortex en amygdala. Stress als gevolg van een negatieve sociale omgeving tijdens de adolescentie, zoals een lage quotering op school, hangt samen met een langzamere rijping van de hippocampus in het hersengebied en een ander deel van de prefrontale cortex. 'Helaas kunnen we in deze studie niet met zekerheid zeggen dat stress deze effecten veroorzaakt. Op basis van dierstudies kunnen we echter veronderstellen dat deze mechanismen inderdaad causaal zijn, 'zegt Anna Tyborowska.

Verlies van flexibiliteit.

'Het feit dat stress in de vroege kindertijd het volwassen worden tijdens de adolescentie versnelt, strookt met de theorieën van de evolutionaire biologie', zegt Tyborowska. 'Vanuit een evolutionair perspectief is het nuttig om sneller volwassen te worden als je opgroeit in een stressvolle omgeving. Het voorkomt echter ook dat de hersenen zich op een flexibele manier aanpassen aan de huidige omgeving. Met andere woorden, de hersenen worden te snel 'volwassen'. ' De onderzoekers waren verrast te ontdekken dat sociale stress later in het leven lijkt te leiden tot een langzamere rijping tijdens de adolescentie. Tyborowska: 'Wat dit interessant maakt, is dat een sterker effect van stress op de hersenen ook het risico op het ontwikkelen van antisociale persoonlijkheidskenmerken verhoogt'.

Tyborowska voert nu de elfde meetronde uit, waarbij de personen nu in de twintig zijn. 'Nu we weten dat stress de rijping van hersenregio's beïnvloedt die ook een rol spelen in de beheersing van emoties, kunnen we onderzoeken hoe deze ontwikkeling zich later in het leven voortzet'.

Longitudinaal onderzoek vanuit Nijmegen.

De Nijmeegse Longitudinale Studie (Nijmegen Longitudinaal Onderzoek) is in 1998 gestart. Deze studie wil onderzoeken hoe de ontwikkeling en het functioneren van kinderen op verschillende leeftijden wordt beïnvloed door hun interacties met ouders en leeftijdsgenoten en hoe dit zich verhoudt tot hun aard en persoonlijkheid. Verschillende onderzoeksgroepen hebben toegang tot de verzamelde gegevens van de onderwerpen (momenteel ongeveer 100). Andere onderzoeksthema's zijn moeder-kindrelaties, pesten en risicogedrag. Deze langetermijnstudie is één van de weinige wereldwijd waarin zo veel metingen worden verricht over zo'n lange periode.

Vertaling: Andre Teirlinck





 


 

Steun ook ons kenniswerk, winkel eens in de Leefbewust winkel


Naar het overige nieuws van vandaag