Hoge dosering vitamine D en afname aderverkalking
Volgens wetenschappers zorgt vitamine D al in slechts
vier maanden voor afname van de vaatwandstijfheid bij
jonge Afrikaans-Amerikaanse mensen, die wel overgewicht
en een vitaminetekort hadden maar verder nog gezond
waren.
Stijve vaatwanden zijn een onafhankelijke voorspeller
van cardiovasculaire ziektes en dood en vitamine
D-gebrek blijkt daaraan bij te dragen, zegt Dr. Yanbin
Dong, geneticus en cardioloog aan het Georgia Prevention
Institute (GPI), Medical College of Georgia (MCG), van
de Universiteit van Augusta.
Bij 70 Afrikaans-Amerikanen tussen de 13 en 45 jaar,
die allemaal in meer of mindere mate arteriële stijfheid
vertoonden, werden de beginwaarden bepaald en 16 weken
later werd opnieuw gemeten, nadat de deelnemers
verschillende doseringen hadden ingenomen van de
vitamine die het best bekend staat om zijn rol in de
botgesteldheid.
Dit gerandomiseerde onderzoek, klaarblijkelijk het
eerste in zijn soort, wees uit dat arteriële stijfheid
bij deze doelgroep verbeterde met vitamine D-suppletie
op basis van dosis-respons, zo schrijven zij in het
tijdschrift PLOS One.
Donkere mensen met overgewicht/obesitas lopen meer
risico op een vitamine D-tekort omdat een donkere huid
minder zonlicht absorbeert (de huid maakt vitamine D aan
in respons op blootstelling aan zonlicht) en vet lijkt
vitamine D in beslag te nemen zonder duidelijk doel,
aldus Dong, senior auteur van de studie.
Deelnemers die 4000 IE (Internationale eenheden)
kregen, meer dan zes keer de aanbevolen dagelijkse dosis
van 600 IE voor de meeste volwassenen en kinderen
volgens het Institute of Medicine, profiteerden het
meest, zegt Dr. Anas Raed, onderzoeker aan het MCG
Department of Medicine en hoofdauteur van de studie.
Deze dosis van 4000, die door het Institute of
Medicine momenteel gezien wordt als de hoogste veilige
dosis, verminderde de arteriële stijfheid het meest en
het snelst: 10,4 procent in vier maanden. “Het verlaagde
de stijfheid significant en snel,” zegt Raed.
Bij 2000 IE nam de stijfheid met 2 procent af in
dezelfde tijdsduur. Bij 600 IE nam de arteriële
stijfheid zelfs enigszins toe met 0,1 procent en bij de
placebogroep nam de stijfheid met 2,3 procent toe in
dezelfde tijdsduur.
Om de arteriële stijfheid te bepalen werd uitgegaan
van de non-invasieve gouden standaard, de
polsgolfsnelheid. De gerapporteerde metingen werden
gedaan aan de halsslagader in de nek en aan de
dijbeenslagader, een hoofdader die het onderlichaam van
bloed voorziet. De American Heart Association beschouwt
dit als de voornaamste meting voor arteriële stijfheid.
Telkens als het hart slaat wordt er een golf
gecreëerd en bij een gezond hart- en vaatsysteem zijn
deze golven kleiner en minder talrijk. De test meet in
essentie de snelheid waarmee het bloed beweegt en in dit
geval is snel niet goed, aldus Raed.
“Als je aderen stijver zijn neemt de polsgolfsnelheid
toe, wat het risico vergroot op cardiometabole ziektes
in de toekomst,” zegt Raed.
De verschillende doseringen en de placebo’s waren
allemaal op dezelfde manier verpakt, zodat noch de
deelnemers noch de onderzoekers wisten of iemand een
dosis kreeg en hoeveel, totdat de studie was afgerond.
Zowel de placebo als het supplement werd eenmaal per
maand toegediend bij de GPI om er zeker van te zijn dat
iedereen daadwerkelijk iets kreeg toegediend.
Dong was ook senior auteur van een studie uit 2015,
gepubliceerd in het tijdschrift BioMed Central Obesity,
waaruit bleek dat bij dezelfde groep deelnemers zowel
2000 als 4000 IE ervoor zorgde dat het bloedgehalte van
vitamine D op het meer gewenste niveau kwam van 30
nanogram per milliliter.
Volgens deze studie werd bij de hoogste dosis van
4000 sneller, in acht weken, een gezond niveau bereikt
en dit zorgde ook voor een betere remming van het
parathyreoïdhormoon (PTH), dat de pogingen van vitamine
D weerstreeft om de botgesteldheid te verbeteren door
opname van calcium.
Hart- en vaatziekte is volgens de Centers for Disease
Control and Prvention de voornaamste doodsoorzaak in de
VS, maar cardiovasculaire ziektes komen meer voor onder
zwarte mensen en de sterfte is hoger dan bij witte
mensen en de ziekte ontwikkelt zich ook vaak eerder in
het leven. Volgens de schrijvers dragen arteriële
stijfheid en gebrek aan vitamine D hieraan mogelijk bij.
Hoewel nog niet volledig duidelijk is hoe vitamine D
nu eigenlijk goed is voor onze aderen, lijkt het wel de
gezondheid van de bloedvaten op vele manieren te
beïnvloeden.
Uit laboratoriumstudies is gebleken dat bij muizen
die een vitamine D-receptor missen het
renine-angiotensine-aldosteronsysteem meer geactiveerd
wordt, aldus Raed. Activering van dit systeem versterkt
het samentrekken van de bloedvaten, wat kan bijdragen
aan arteriële stijfheid. Vitamine D kan ook de
vasculaire celproliferatie in de gladde spieren, de
afval-etende macrofagen en calcificatievorming remmen;
allemaal factoren die kunnen zorgen voor verdikking van
de aderwanden en vermindering van flexibiliteit.
Vitamine D is ook ontstekingsremmend en ontsteking
gerelateerd aan zwaarlijvigheid is een onderliggend
mechanisme bij het ontstaan van coronaire hartziekte,
aldus Raed.
Volgens Dong en Raed is het nu tijd om een grotere
studie op te zetten, met name voor een doelgroep met een
hoog risicoprofiel, waarbij de voortgang van de
deelnemers langere tijd wordt gevolgd. “In een jaar
zouden we nog veel meer data kunnen verzamelen en ideeën
opdoen,” voegt Raed toe.
Dong geeft aan dat de metingen van polsgolfsnelheid
en bloeddruk complementair zijn maar niet onderling
uitwisselbaar. “We denken dat de dokter in de toekomst
misschien de arteriële stijfheid kan bepalen als extra
aanwijzing voor de staat van je gezondheid,” zegt Raed.
Er waren geen meetbare verschillen in gewicht of
bloeddruk tijdens de 16 weken durende onderzoeksperiode.
Het Institute of Medicine beveelt momenteel een
dagelijkse inname aan van 800 IE vitamine D voor mensen
van 70 en ouder. Voor adolescenten en volwassen is de
aanbevolen hoeveelheid ten hoogste 4000 IE, terwijl de
bovengrens eerder bij 2000 IE lag.
Meer dan 80 procent van de Amerikanen, die hun dagen
overwegend binnen doorbrengen, hebben een
vitaminegebrek. Dong, die expert is op vitamine
D-gebied, zegt dat de beste bron van vitamine D is om
dagelijks tussen 10 uur ‘s ochtends en 2 uur ‘s middags
buiten in de zon door te brengen.
Voeding zoals zuivel, vette vis zoals makreel en
sardines, en bepaalde groenten zoals boerenkool en
snijbiet zijn goede bronnen. Volgens de onderzoekers is
ook een vitamine D-supplement voor de meesten van ons
een goedkope en veilige optie.
Vertaling: Andre Teirlinck