De rol van vitamine A bij diabetes


UNIVERSITEIT VAN LUND

Tot nu toe was er geen verband bekend tussen diabetes en vitamine A. Een nieuw onderzoek suggereert dat de vitamine de functie van de insulineproducerende bètacellen verbetert. De onderzoekers ontdekten aanvankelijk dat zich op het celoppervlak van de insulineproducerende bètacellen een grote hoeveelheid receptoren bevinden voor vitamine A.

“Er bevinden zich geen onnodige receptoren op menselijke cellen. Ze dienen allemaal een doel, maar welk doel is in veel gevallen nog onbekend. Toen we ontdekten dat insulinecellen een receptor voor vitamine A hadden op het celoppervlak, vonden we het belangrijk om uit te zoeken waarom en welk doel de receptor heeft, die een interactie aangaat met vitamine A en zo een snelle reactie bewerkstelligt op deze vitamine,” aldus Albert Salehi, senior onderzoeker aan het Diabetes Centre van de universiteit van Lund in Zweden.

De onderzoekers denken dat het doel in dit specifieke geval is dat vitamine A een belangrijke functie vervult in de ontwikkeling van bètacellen vroeg in het leven, maar dat het ook van belang is voor het juist functioneren daarvan in de rest van het leven, vooral in tijden van een pathofysiologische toestand van het lichaam, d.w.z. bij bepaalde inflammatoire aandoeningen.

Albert Salehi en zijn team hebben, samen met collega’s van de universiteit van Gotenburg, King’s College (Londen) en het Oxford Centre for Diabetes, 220 receptoren in kaart gebracht die zich op het celoppervlak bevinden van de bètacellen en waarvan de kenmerken nog niet volledig bekend zijn. Een van de ontdekkingen is de receptor voor vitamine A.

Om de rol van de vitamine in het geval van diabetes te onderzoeken werd gewerkt met insulinecellen van muizen en van overleden menselijke donoren die geen diabetes hadden, of diabetes 2. Door de vitamine A-receptor gedeeltelijk te blokkeren en een reactie van de cellen uit te lokken door toediening van suiker, konden ze zien dat het vermogen van de cellen om insuline af te geven verslechterde.

“We zagen een afname van bijna 30%,” zegt Albert Salehi en hij voegt toe dat een verzwakking van de levensvatbaarheid van de cellen en verslechtering van de insulineafgifte hoofdoorzaken zijn van diabetes type 2.

Dezelfde tendens werd waargenomen bij een vergelijking met insulinecellen van type 2 diabetesdonoren. Cellen van patiënten met diabetes 2 waren minder goed in staat insuline af te scheiden dan cellen van mensen zonder diabetes. Ook zagen de onderzoekers dat de weerstand van de bètacellen tegen ontsteking afneemt als er onvoldoende vitamine A is. Als dat volledig afwezig is, sterven de cellen af. Deze ontdekking zou ook van belang kunnen zijn voor bepaalde soorten van diabetes 1, waarbij de bètacellen zich in het begin van het leven niet goed ontwikkelen.

“In dierproeven is bekend dat pasgeboren muizen vitamine A nodig hebben voor een normale ontwikkeling van hun bètacellen. Waarschijnlijk gaat dit ook op voor mensen. Kinderen moeten voldoende vitamine A krijgen uit hun voeding,” zegt Albert Salehi.

Vitamine A wordt vooral gevonden in orgaanvlees en zuivelproducten. In Zweden wordt de melk met vitamine A verrijkt. Er lijkt in Zweden geen vitamine A-gebrek te zijn bij mensen die een standaard dieet volgen, maar voor vegetariërs zou het wellicht goed zijn om zich bewust te zijn van dit probleem.

Te veel vitamine A is schadelijk en kan leiden tot osteoporose. Er is echter geen risico op overmatige inname via voedsel; dat gebeurt alleen via supplementen. Tekorten die samenhangen met een gebrek aan vitamine A zijn onder andere nachtblindheid en verminderde elasticiteit van de huid en slijmvliezen.

Als er een behandeling voor diabetes zou komen, gebaseerd op deze pas ontdekte receptor voor vitamine A, dan denkt Salehi dat dit niet moet gebeuren door middel van suppletie van vitamine A, vanwege het risico op overmatige inname. “Maar we proberen stoffen te vinden zoals kleine moleculen of peptiden die lijken op vitamine A, maar die de ongewenste effecten daarvan niet met zich meebrengen,” concludeert hij.

Vertaling: Astrid Zwart


Naar het overige nieuws en artikelen van vandaag


Omega 3 algen

Multivitamine

Spirulina

Probiotica