Vitamine A tekort is schadelijk voor bloed stamcellen
DUITS KANKER ONDERZOEKSCENTRUM
Veel gespecialiseerde cellen, zoals die in de huid, darm of bloed
hebben een levensverwachting van een paar dagen. Daarom is geregelde
aanvulling van deze cellen onmisbaar. Ze ontstaan uit zogenaamde
volwassen stamcellen die zich voortdurend delen.
Daarnaast is er een groep van zeer gespecialiseerde cellen in het
beenmerg die in 2008 zijn ontdekt door een onderzoeksteam onder
leiding van Andreas Trumpp, afdelingshoofd van de DKFZ and directeur
van HI-STEM. Deze cellen zijn meestal in een sluimer-toestand en
worden alleen actief in geval van nood, zoals bij bacteriële of
virale infecties, zwaar bloedverlies of na een chemotherapie
behandeling. Als het werk is gedaan, zorgt je lichaam ervoor dat de
krachtigste cellen weer gaan sluimeren. De wetenschappers
veronderstellen dat dit ze beschermt tegen gevaarlijke mutaties die
tot leukemie kunnen leiden.
Welk mechanisme deze cellen activeert of ze weer laat sluimeren
na hun werk is nog onduidelijk. De wetenschappers hebben een
retinezuur, een vitamine A metaboliet gevonden als belangrijke
factor van dít proces. Als deze stof ontbreekt kunnen de actieve
stamcellen niet naar de sluimerstand om zich te ontwikkelen tot
gespecialiseerde bloedcellen. Dat betekent dat ze niet op voorraad
blijven. Dít is aangetoond in onderzoeken met speciaal gefokte
muizen waarvan de sluimerende stamcellen groen fluoriserend waren.
Als we deze muizen een tijdje op een vitamine A-loos dieet zetten,
leidt dít tot het verlies van de stamcellen, zei Nina
Cabezas-Wallscheid, de eerste die over deze publicatie schreef.
Dus we kunnen nu voor het eerst bewijzen dat vitamine A directe
invloed heeft op de bloed
stamcellen. Deze vinding verbetert niet alleen ons begrip over het
ontwikkelen van bloedcellen, maar het belicht opnieuw oudere studies
die aantonen dat een vitamine A tekort het immuunsysteem schaadt.
Dít toont aan hoe ontzettend belangrijk het is om voldoende vitamine
A uit een gebalanceerd dieet binnen te krijgen, benadrukt
Cabezas-Wallscheid. Het lichaam kan zelf geen vitamine A aanmaken.
De wetenschappers hebben goede vooruitzichten op kanker
behandeling. Het is bewezen dat kankercellen, net als gezonde
stamcellen ook in een sluimerstand blijven. Sluimerend ligt het
complete metabolisme bijna helemaal stil waardoor ze resistent zijn
voor chemotherapie.
Als we eenmaal precies begrijpen hoe vitamine A of retinezuur de
normale en de kwaadaardige cellen laten sluimeren, kunnen we de
situatie omkeren legt Trumpp uit.
Als we kankercellen tijdelijk actief kunnen maken, kunnen we ze
gevoelig maken voor moderne therapieën. Daarnaast heeft het team, in
samenwerking met het European Bioinformatics Institute in Cambridge,
genoombrede analyses van cellen tot eerdere generaties cellen
uitgevoerd en ontdekt dat de overgang van sluimerend naar een
actieve stamcel voortdurend is en dat iedere cel een ander pad
volgt. Tot dusver namen de wetenschappers aan dat bepaalde cel
soorten zich stap voor stap ontwikkelen via een vast patroon. Deze
vondst verandert het oude idee over de veranderde werking van cellen
in een lichaam.
Vertaling: Esther Lier