Onderzoekers van het Universitair Ziekenhuis en de
Universiteit van Bonn hebben een centrale moleculaire
schakelaar ontdekt.
High-density lipoproteïne (HDL), in de volksmond bekend
als "goede cholesterol", beschermt tegen gevaarlijke
afzettingen in de slagaders. Een belangrijke functie van HDL
zijn anti-inflammatoire eigenschappen. Een internationaal
onderzoeksteam bij het Instituut vanInnate Immunity aan het
Universitair Ziekenhuis van Bonn en Limes Institute aan de
Universiteit van Bonn heeft een centrale schakelaar waarmee
HDL de ontstekingsreactie regelt geïdentificeerd.
De resultaten worden in het huidige nummer van "Nature
Immunology" gepresenteerd. Hoog cholesterolgehalte wordt
gezien als oorzaak van gevaarlijke afzettingen in de
bloedbaan, die leiden tot aderverkalking (atherosclerose).
Bijgevolg kunnen trombose, beroertes en hartaanvallen zich
ontwikkelen, die tot de belangrijkste doodsoorzaken in de
westerse samenleving worden gezien. Low-density lipoprotein
(LDL) wordt vaak aangeduid als de "slechte cholesterol",
omdat het atherosclerose bevordert. In tegenstelling tot de
"goede cholesterol", helpt high-density lipoproteïne (HDL)
overtollige cholesterol uit de bloedbaan vervoeren en kan
een ontstekingsreactie op beschadigde vaatwanden tegen gaan.
"Het is al lang bekend dat HDL een beschermende functie
heeft in hart-en vaatziekten die gebaseerd zijn op
atherosclerose", aldus prof. Eicke Latz, directeur van het
Instituut aan de Universiteit van Bonn en die verder is
aangesloten bij het Duitse Centrum voor neurodegeneratieve
ziekten (DZNE) en de Universiteit van Massachusetts Medical
School in de Verenigde Staten. "De moleculaire oorzaken
waarop dit beschermende effect van HDL te wijten valt waren
onduidelijk tot nu". Zo hebben studies aangetoond dat
therapieën die HDL niveaus in het bloed verhogen, niet
voldoende is om de incidentie van atherosclerose te
verlagen. HDL heeft anti-inflammatoire effecten op
immuuncellen - maar de mechanismen zijn tot nu toe
onduidelijk gebleken.
De onderzoeksgroep heeft nu onderzocht hoe HDL inwerkt op
ontstekingsprocessen. Bioinformatica aanpak bleek een
kandidaat-gen Hoofdonderzoekers dr. Dominic De Nardo en
Larisa I. Labzin zijn beide Australiërs en momenteel in
opleiding in het laboratorium van prof. Eicke Latz. In
samenwerking met andere werkgroepen van de Universiteit van
Bonn, een internationaal onderzoeksteam uit Japan,
Australië, China, de Verenigde Staten, en Duitsland heeft
vastgesteld hoe HDL handelt om chronische ontsteking te
voorkomen. In een zeer uitgebreid onderzoek gedurende een
periode van drie jaar, voerde het team experimenten uit in
menselijke- en muiscellen, om te bepalen welke genen
gereguleerd worden door hoge HDL niveaus.
"In het begin waren we echt alleen in het donker aan het
tasten", aldus Prof Latz. Nauwe samenwerking met de
werkgroep van prof. Joachim L. Schultze van het Medisch
Wetenschappen (Limes) Instituut aan de Universiteit van Bonn
bracht de wetenschappers eindelijk op het juiste spoor. "Met
behulp van genomische en bioinformatica benaderingen, waren
we in staat om een kandidaat-gen van gereguleerde genen uit
te filteren, voegt prof. Schultze toe.
Vertaling: Angelique Broers
