Hoe lichaamsbeweging kan beschermen tegen de ziekte van Alzheimer

COLUMBIA UNIVERSITY IRVING MEDICAL CENTER

Atleten weten, dat een krachtige work-out een stroom van endorfine doet vrijkomen; de ‘feel-good” hormonen, die je stemming een oppepper geven. Er is nu bewijs, dat trainen nog een ander hormoon aanmaakt dat je geheugen kan verbeteren en beschermt tegen de ziekte van Alzheimer, volgens het onderzoek dat mede werd geleid door Ottavia Arancio, MD, PhD, een onderzoeker aan de Columbia University’s Vagelos College of Physicians and Surgeons en het Taub Institute for Research on Alzheimer’s Disease and the Aging Brain.
Het onderzoek werd gepubliceerd in Nature Medicine.

Het is bekend dat lichamelijke beweging het geheugen verbetert en onderzoeken suggereren dat het ook het risico op de ziekte van Alzheimer vermindert. Maar onderzoekers begrijpen niet waarom.

Een paar jaar geleden ontdekten onderzoekers een hormoon, irisine, dat gedurende lichamelijke beweging in de circulatie vrij komt.
Aanvankelijke onderzoeken suggereerden, dat irisine hoofdzakelijk een rol speelde in het energie metabolisme. Maar nieuwer onderzoek constateerde dat het hormoon ook de groei van zenuwen in de hippocampus van de hersenen bevordert; het kritieke gebied voor leren en geheugen.

“Dit verhoogde de mogelijkheid dat irisine kan helpen verklaren waarom lichamelijke activiteit het geheugen verbetert en een beschermende rol lijkt te spelen in hersenaandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer”, zegt Arancio, professor of pathology and cell biology and of medicine at Columbia University
Vagelos College of Physicians and Surgeons.

Irisine is verminderd aanwezig in de hersenen van mensen met Alzheimer.

In het nieuwe onderzoek zochten Arancio en zijn collega’s van de Federal University of Rio de Janeiro in Brazil and Queens University in Canada eerst naar een link tussen irisine en Alzheimer bij mensen.  Door gebruik te maken van weefsel van hersenbanken, ontdekten ze dat irisine aanwezig is in de menselijke hippocampus en dat deze hormoonlevels bij mensen met Alzheimer afgenomen zijn.

Om na te gaan wat irisine in de hersenen doet, wendde het team zich tot muizen. Deze experimenten lieten zien, dat irisine, in muizen, de hersensynapsen beschermen čn het geheugen van de dieren. Als irisine in de hippocampus van gezonde muizen werd uitgeschakeld verzwakten de sypapsen čn het geheugen. Evenzo verbeterde beide metingen van hersengezondheid bij het verhogen van de irisine-levels.

Zwemmen verhoogt irisine, beschermt geheugen bij muizen

De onderzoekers bekeken vervolgens het effect van trainen op irisine en het brein. In de meest overtuigende onderzoeken vond men dat muizen die bijna iedere dag gedurende 5 weken zwommen, geen verslechtering aan het geheugen ontwikkelden, ondanks dat ze beta amyloid kregen toegediend – de neuro verstoppende en geheugen rovende proteďne, die betrokken is bij Alzheimer.

De onderzoekers ontdekten ook, dat door irisine met een drug te blokkeren dit de voordelen van zwemmen compleet elimineerde. Muizen die zwommen en behandeld werden met irisine-blokkerende substanties presteerden na infusies met beta amyloid niet beter met geheugentesten dan zij die niet bewogen.

“Al met al, suggereren de bevinding dat gebruik kan worden gemaakt van irisine om een nieuwe therapie te vinden om dementie bij mensen te voorkomen en te behandelen”, zegt Arancio. Zijn team is nu op zoek naar farmaceutische mengsels, die de hersenlevels van het hormoon kunnen verhogen of de werking ervan kunnen nabootsen.

“Ondertussen, zou ik zeker iedereen aanmoedigen te bewegen, om de hersenfunctie en algemene gezondheid te bevorderen. Maar dat is voor veel mensen niet mogelijk, zeker voor degenen met leeftijd gerelateerde gesteldheid, zoals hartziekten, artritis, of dementie. Voor deze personen is een speciale noodzaak voor medicijnen, die de effecten van irisine kunnen nabootsen en de synapsen beschermen en cognitieve achteruitgang kunnen voorkomen.”

Vertaling: Loes Vink