Gezond dieet? Dat hangt af van uw genen
CORNELL UNIVERSITEIT
ITHACA, N.Y. - Een recent gepubliceerde studie aan de Cornell
University beschrijft hoe verschuivingen in diëten van Europeanen na
de introductie van de landbouw 10.000 jaar geleden, hebben geleid
tot genetische aanpassingen.
Vóór de Neolithische revolutie, die ongeveer 10.000 jaar geleden
begon, waren Europese bevolkingen jagers die dieren en wat
zeevruchten aten. Maar na de komst van de landbouw in Zuid-Europa,
ongeveer 8000 jaar geleden, schakelden vooral de Europese
landbouwers over op plantaardige diëten.
De studie - de eerste om de aanpassingen die vóór en na de
Neolithische Revolutie plaatsvonden - te vergelijken, onthult dat
deze voedingspraktijken weerspiegeld zitten in de genen van
Europeanen.
"De studie toont aan wat een opvallend rol dieet in de evolutie
van de menselijke populaties heeft gespeeld," zei Alon Keinan,
universitair hoofddocent van ‘computational and population genomics’
en senior auteur van de studie. Kaixiong Ye, postdoctoraal
onderzoeker in Keinan's lab, is de hoofdauteur.
De studie heeft gevolgen voor het groeiende gebied van de
voedingsgenetica ‘nutrigenomics’. Op basis van zijn voorgeslacht
kunnen clinici op één dag het dieet van elke persoon op haar of zijn
genoom aanpassen om de gezondheid te verbeteren en ziektes te
voorkomen.
Uit de studie blijkt dat vegetarische diëten van Europese boeren
hebben geleid tot een verhoogde frequentie van een allel die cellen
codeert om enzymen te produceren die de landbouwers hielpen bij het
metaboliseren van planten. De frequentie nam toe als gevolg van
natuurlijke selectie, waar vegetarische boeren met deze allel
gezondheidsvoordelen hadden die hen toestonden om meer kinderen te
krijgen, die deze genetische variant naar hun nakomelingen
doorgeven.
Het FADS1 gen dat bij deze vegetarische boeren voorkwam
produceert enzymen die een vitale rol spelen in de biosynthese van
omega-3 en omega-6 lange keten meervoudig onverzadigde vetzuren
(LCPUFA). Deze LCPUFA's zijn cruciaal voor een goede ontwikkeling
van de menselijke hersenen, het beheersen van ontstekingen en de
immuunrespons. Terwijl omega-3 en omega-6 LCPUFA direct uit
dierlijke diëten worden verkregen, zijn ze afwezig in plantaardige.
Vegetariërs hebben FADS1 enzymen nodig om LCPUFA te biosynthetiseren
uit korte vetzuren die worden gevonden in planten (wortels, groenten
en zaden).
Analyse van oud DNA onthulde dat, voor de landbouw, de dierlijke
diëten van de Europese jagers voornamelijk de tegenovergestelde
versie van hetzelfde gen bevoordeelden, wat de activiteit van
FADS1-enzymen beperkt en beter geschikt is voor mensen die vlees- en
zeevruchten eten.
Analyse van de frequenties van deze allelen bij Europeanen laat
zien dat de prevalentie van de allel voor plantaardige diëten in
Europeanen tot de Neolithische revolutie daalde, waarna het sterk
steeg. Tegelijkertijd is de tegenovergestelde versie van hetzelfde
gen dat bij de jagers is gevonden, toegenomen tot de komst van de
landbouw, waarna het scherp gedaald is.
De onderzoekers vonden ook een verloop in de frequenties van deze
allelen van noord naar zuid sinds de Neolithische tijd, waaronder de
moderne populaties. Alle boeren waren sterk afhankelijk van
plantaardige diëten, maar dat vertrouwen was sterker in het zuiden,
in vergelijking met de noordelijke Europeërs - wiens
boerenvoorouders meer melk dronken en zeevruchten aten.
Plantaardige allelen regelen cholesterolgehalten en zijn
geassocieerd met het risico op veel ziekten, waaronder
ontstekingsdarmziekte, hart- en vaatziekten, artritis en bipolaire
stoornis.
"Ik wil weten hoe verschillende individuën verschillend reageren
op hetzelfde dieet," zei Ye. Toekomstige studies zullen extra banden
tussen genetische variatie, diëten en gezondheid onderzoeken, zodat
"in we de toekomst diëten kunnen aanbevelen die gepersonaliseerd
zijn op de genetische achtergrond," voegde hij eraan toe.
Vertaling: Andre Teirlinck