De hersenen vergeten met als doel om energie te besparen
Onze hersenen hebben niet alleen mechanismen om te leren maar ook
mechanismen om te vergeten. Daardoor kan wat "onnodig" geleerd is
uitgewist worden. Een groep onderzoekers aan de Universiteit van
Lund heeft nu één van deze mechanismen op celniveau kunnen
beschrijven.
Het resultaat beschrijft een fenomeen van een inleertheorie die
tot nu toe moeilijk te begrijpen was.
Het uitgangspunt is dat een proefpersoon of een proefdier kan
leren een bepaalde toon of een bepaald geluid te associëren met een
luchtpufje in het oog (vertaler: luchtpufje dat gegeven wordt bij
een oogmeting). Het luchtpufje zorgt ervoor dat de mens of het dier
met de ogen gaat knipperen. Na verloop van tijd wordt er met de ogen
geknipperd zodra de toon of het geluidssignaal gehoord wordt. Het
opmerkelijke is echter dat als men de toon en het geluid later
gelijktijdig laat horen, het inleren niet beter gaat maar slechter.
- Twee stimuli geven dus een slechter resultaat dan slechts één –
dat lijkt een paradox die in strijd is met ons gezond verstand, zegt
hersenonderzoeker professor Germund Hesslow.
Het inleren stopt als de hersenen het voldoende kunnen.
Germund Hesslow's medewerker Anders Rasmussen, die ook deelneemt
in de actuele studie, heeft eerder laten zien dat wanneer de
hersenen een bepaalde associatie geleerd hebben er vervolgens
bepaalde zenuwcellen geactiveerd worden die het leren stoppen.
- Men zou kunnen zeggen dat dat deel van de hersenen dat de
associatie geleerd heeft tegen zijn "leraar" zegt "nu kan ik het,
zwijg nu maar". Als de hersenen twee associaties geleerd hebben
wordt het stopmechanisme veel sterker. Dat resulteert in
vergeetachtigheid, die echter vaak tijdelijk is, verklaart Germond
Hesslow.
De hersenen willen energie sparen.
Onnodige associatiebanen in stand houden kost de hersenen
energie. Dat is de reden voor het ontstaan van het stopmechanisme,
menen de onderzoekers – zelfs als deze, zoals in dit geval, een
beetje te sterk wordt.
De onderzoekers in Lund hebben het werk met het inleren en
vergeten door de zenuwcellen kunnen beschrijven met dierproeven,
maar men denkt dat het mechanisme waarschijnlijk hetzelfde is in de
menselijke hersenen. Zowel hersenonderzoekers als psychologen zijn
daarom geïnteresseerd in deze ontdekking. Ook pedagogen zouden om
praktische redenen geïnteresseerd kunnen zijn.
- Het zou belangrijk moeten zijn voor iedereen die les geeft deze
mechanismen, dat de hersenen uitwissen dat wat ze denken niet nodig
te hebben, te kennen. Men wil toch niet per vergissing deze
mechanismen activeren, meent Gerund Lesshow.
Tekst: Angela Björn
Gepubliceerd op 29 oktober 2015 door Tove Smeds
Bron: www.vetenskaphalsa.se
Vertaling: Inge van Delft
