Tandvleesbacteriën breken het immuunsysteem selectief
af
Het menselijk lichaam is opgebouwd uit ruwweg 10x
meer bacteriële cellen dan genetische cellen. Bij gezonde mensen
zijn deze bacteriën kenmerkend onschadelijk en vaak nuttig door
ziekteverwekkende microben op een afstand te houden. Maar als
verstoringen deze bacteriële populaties uit balans brengen, kan
ziekte optreden. Parodontitis, een ernstige vorm van
tandvleesontsteking, is daar een voorbeeld van.
In een nieuw onderzoek laten onderzoekers van de
Universiteit va Pennsylvania zien dat de bacteriën die voor veel
gevallen van parodontitis zorgen, deze onbalans veroorzaken, bekend
als dysbiose, door geraffineerde, tweezijdige manipulatie van het
menselijk immuunsysteem.
De bevindingen, uitgebracht in het blad Cell Host
& Microbe, leggen het mechanisme uit door te laten zien dat de
parodontale bacterie Porphyromonas gingivalis opereert op twee
moleculaire paden, door zowel het vernietigingsvermogen van immuun
cellen te blokkeren, en tegelijkertijd de cel mogelijkheden om
infectie te veroorzaken in stand te houden. Deze selectieve
strategie schermt “helpende” tandvleesbacteriën af van toestemming
van het immuunsysteem, door dysbiose te bevorderen dat leidt tot
botverlies en ontstekingen, kenmerkend voor parodontitis.
Op
hetzelfde moment zorgen afbraakproducten van ontstekingen voor
essentiële bouwstoffen die de dysbiotische omgeving “voedt”. Het
resultaat is een vicieuze cirkel waarin ontstekingen en dysbiose
elkaar versterken, waardoor parodontitis verergert.
George Hajishengallis, professor van Penn School
of Dental Medicine’s Department of Microbiology, was de senior
schrijver van het stuk, samen met co-senior schrijver John Lambris,
Dr. Ralph en Sallie Weaver Professor of Research Medicine op de
afdeling Pathology en Laboratory Medicine in Penn’s Perelman School
of Medicine. Bij de medewerkers waren ook Tomoki Maekawa en
Toshiharu Abe van Penn Dental Medicine.
Onderzoek door Hajishengallis’ groep en zijn
medewerkers had eerder P. gingivalis vastgesteld als een
“fundamentele ziekteverwekker”. Door een vergelijking te maken met
de ecologie, waarin bijvoorbeeld een grizzly beer als een
fundamentele soort wordt gezien vanwege de invloed op een aantal
andere soorten in het leefgebied, wijst het denkbeeld erop dat,
hoewel P. gingivalis dan relatief klein in aantal in de mond
aanwezig mag zijn, hun aanwezigheid een enorme invloed heeft op het
gehele bacteriologische ecosysteem. In feite, het team heeft laten
zien dat, hoewel P. gingivalis verantwoordelijk is voor het in gang
zetten van een proces dat tot parodontitis leidt, het de ziekte niet
zelf kan opwekken.
“Wetenschappers beginnen te vermoeden dat
fundamentele ziekteverwekkers een rol zouden kunnen spelen bij het
prikkelbare darm syndroom, darmkanker en andere ontstekingsziektes,”
zegt Hajishengallis. Het zijn bacteriën die de ziekte niet zelf tot
stand kunnen brengen, ze hebben andere, normale
niet-ziekteverwekkende bacteriën nodig om de ontsteking te
veroorzaken.”
Vertaling: Ellen Lam
