Blootstelling aan vervanger van BPA veroorzaakt
hyperactiviteit en hersenveranderingen bij vissen
CHICAGO, IL. - Een chemische stof die in veel "BPA
vrije" consumentenproducten gevonden wordt, bekend als bisphenol S
(BPS), is net zo effectief als bisphenol A (BPA) in het veranderen
van hersenontwikkeling en veroorzaken van hyperactief gedrag,
volgens een onderzoek op dieren. De uitkomst zal zondag
gepresenteerd worden tijdens de gezamenlijke bijeenkomst van de
Internatiol Society of Endocrinology en de Endocrine Society:
ICE/ENDO 2014 in Chicago.
BPA wordt in verband gebracht met een
uiteenlopende reeks hormoonafwijkingen, zoals obesitas, kanker, en,
recentelijk, hyperactiviteit bij kinderen, wiens moeder werd
blootgesteld aan een hoge hoeveelheid van deze substantie gedurende
het tweede kwartaal van de zwangerschap. Tijdens dit onderzoek bij
vissen is nu ontdekt dat blootstelling aan BPS, een mengsel van
bisphenol, leidde tot hyperactieve nakomelingen, hetzelfde als bij
BPA.
"BPS, aangeduid als het veilige alternatief voor
BPA, zou net zo gevaarlijk kunnen zijn voor hersenen in
ontwikkeling," zei senior wetenschapper dr. Deborah Kurrasch van
Canada's universiteit van Calgary. "De samenleving dient verhoogde
druk uit te oefenen op beleidsmakers om alle bisphenol mengsels te
verwijderen uit de productie processen."
De studie onderzocht de effecten van BPA en BPS op
de hersenontwikkeling van zebravissen. De vissen zijn vergelijkbaar
met de ontwikkeling van mensen, maar de embryo groeit uitwendig,
waardoor de onderzoekers in staat waren om de ontwikkeling van de
nakomelingen te kunnen bekijken.
Promovendus Cassandra Kinch van het laboratorium
van Kurrasch, stelde, gedurende een periode gelijk aan het tweede
kwartaal, zebravissen-embryo's bloot aan precies dezelfde BPA
concentratie die gevonden werd in de grootste lokale
watervoorziening, de Oldman rivier in Alberta, Canada. Deze
concentratie werd aangepast aan een lage BPA dosering voor de
embryo's. Door een paar 5 dagen oude embryo's te labelen met
moleculaire markers, controleerde ze de ontwikkeling van de
hypothalamus, een invloedrijk gebied in de hersenen dat de
hormoondosering regelt van vissen en mensen. Ze telde het aantal
neuronen, of zenuwcellen, in dat gebied van de hersenen en vergeleek
dat met het aantal neuronen van vis embryo's zonder blootstelling
aan BPA.
Tijdens het hoogtepunt van de neuronale geboorte
steeg het aantal neuronen in de aan BPA blootgestelde vissen met 170
procent vergeleken met de niet aan BPA blootgestelde vissen, stelde
Kurrasch. In vergelijkbare experimenten met BPS, steeg het aantal
neuronen bij de blootgestelde vissen met 240 procent. Deze
uitkomsten, legde ze uit, suggereren dat BPA en BPS kunnen leiden
tot veranderde hersenconnecties en zouden de hyperactiviteit kunnen
verklaren die ze tijdens een ander experiment observeerden. Om
precies te zijn, het onderzoeksteam gebruikte bewegingsmeldings
software om gedragsveranderingen bij jonge visjes te evalueren en
ontdekten dat zowel aan BPA als BPS blootgestelde vissen tijdens hun
hersenontwikkeling, de vissen hyperactief waren, in tegenstelling
tot de niet blootgestelde vis.
Onderzoekers dachten dat BPA schadelijke gevolgen
heeft door het vrouwelijke hormoon oestrogeen na te bootsen. Echter,
het Kurrasch laboratorium ontdekte een andere mogelijke oorzaak. Ze
stelden een andere groep zebravissen bloot aan BPA, plus
verschillende medicijnen die elk een specifiek hormoonsignaal
blokkeren. In plaats van de oestrogeenafgifte te beïnvloeden, zoals
eerder verondersteld werd, bleek BPA de neuronale geboorte te
stimuleren door het mannelijke hormoon testosteron na te bootsen,
daarmee aromatase B stimulerend, een hersen-specifieke proteïne,
kortgeleden beschreven als controleur van de geboorte van neuronen
en een belangrijk enzym voor oestrogeen synthese (productie),
volgens Kurrasch.
"Deze informatie verschaft een hele nieuwe
richting voor de wetenschap om de recentelijke stijging van
hormoonafwijkingen te onderzoeken," zegt ze.
Vertaling: Ellen Lam
