Wetenschappers van het ETH Zurich hebben voor het eerst
aangetoond dat bruine en witte vetcellen in een levend
organisme kunnen worden omgezet van het ene type cel naar
het andere. Hun werk, bij muizen als modelorganisme, bieden
nieuwe inzichten in de oorsprong van bruine vetcellen wat
een voorwaarde is voor de ontwikkeling van succesvolle
anti-obesitas therapieën.
Twee soorten vetcellen kunnen worden gevonden in
zoogdieren en dus ook bij mensen: witte vetcellen die
voornamelijk werken als zeer flexibele energiereserves die
zich vullen in geval van calorie overvloed. Het vet wordt
opgeslagen in de vorm van lipide druppeltjes die worden
vrijgegeven wanneer energie nodig is. Haaks daarop qua
functie zijn de zogenaamde bruine adipocyten: deze cellen
zijn gespecialiseerd in het verbranden van energie onder de
vorm van vet en suiker om warmte te produceren. Pasgeboren
baby's bezitten aanzienlijke hoeveelheden bruin vet en
gebruiken het om de lichaamstemperatuur te handhaven. Omdat
onlangs werd aangetoond dat bruine adipocyten ook bestaan
bij volwassen mensen heeft het onderzoek zich gericht op het
begrijpen van hoe de bruine vetcellen worden gevormd. Het
uiteindelijke doel van deze inspanningen is het bruine
vetcellen aantal en activiteit bij zware personen te
verhogen, zodat ze overtollige calorieën verbranden en
daardoor gewicht verliezen.
Tegen de huidige overtuiging
Het is bekend dat zowel mensen als muizen zich aan koude
temperaturen kunnen aanpassen door vorming van bruine
vetcellen binnen hun witte vetdepots. Deze cellen worden
"brite" vetcellen (bruin-in-wit) en komen minder vaak voor
bij warmere dan koudere temperaturen. De oorsprong van deze
bijzondere bruine adipocytes is tot op heden onduidelijk
gebleven. De heersende hypothese was dat brite cellen worden
gevormd uit speciale voorlopercellen en worden verwijderd
wanneer ze niet langer nodig zijn. Het alternatief idee van
een directe onderlinge verwisseling tussen witte en bruine
vetcellen kreeg minder aandacht. Door aan te tonen dat deze
onderlinge omzetting voorkomt en één van de belangrijkste
bijdragers is aan brite vetcel vorming, heeft de heersende
stelling aangevochten.
Genetisch gelabelde vetcellen
Om te demonstreren hoe brite vetcellen worden gevormd
hebben onderzoekers in het laboratorium van Christian
Wolfrum, een professor aan het Institute of Food, Nutrition
and Health, muizen gekweekt waarbij ze specifieke vetcellen
genetisch konden labelen. Deze dieren werden gehouden in een
veranderende omgeving: vanaf 8 ° C gedurende één week en bij
kamertemperatuur voor verschillende weken daaropvolgend.
Tijdens de blootstelling aan kou vormden de muizen bruine
vetcellen in hun witte vet depots - een proces genaamd
"britening". Na warmte aanpassing veranderde het vetweefsel
weer naar wit. Met behulp van de genetische markeerderes
concludeerden de wetenschappers uit deze experimenten dat de
witte vetcellen kunnen omzetten in bruine vetcellen en vice
versa. Daar mensen hetzelfde type cellen hebben als muizen
is het waarschijnlijk dat hetzelfde proces bij mensen
optreedt bij koude stimulatie.
Behandelingen tegen overgewicht
"Om nieuwe behandelingsstrategieën te ontwikkelen moeten
we manieren vinden om witte vetcellen om te zetten in bruine
vetcellen", zegt Wolfrum. Het meeste onderzoek heeft zich
gericht op het identificeren van precursoren voor bruine
vetcellen, een benadering die onvoldoende kan zijn.
Toekomstig onderzoek moet leren hoe dit interconversie
proces te manipuleren is hetzij farmacologische of door
voedingsmiddelen.
Deze aanpak zou een nieuwe strategie vertegenwoordigen.
"De huidige anti-obesitas therapieën richten zich op energie
inname door het regelen van de eetlust en de opname van
voedingsstoffen", zegt Wolfrum. De beschikbare
farmacologische behandelingen zijn niet erg efficiënt en
meestal met bijwerkingen. Deze nieuwe benadering voor de
behandeling van obesitas richt zich op energie afvoer door
het bevorderen van bruin vet formatie.
Vertaling: Andre Teirlinck
